Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
касты́ль, ‑я, м.
1. Апора для чалавека бяз ног або з хворымі нагамі; мыліца. Абаперціся на кастыль. Хадзіць на кастылях. □ Стаў дзядок пад акном, З плечаў торбы вісяць, Бок падпёр кастылём.Купала.
2. Металічны шпень, які забіваецца ў шпалу для прымацавання да яе рэйкі. Саромеючыся, Мікалай расказаў: — Працую на чыгунцы ў рамонце... Забіваем кастылі, ну, такія вялікія цвікі, якімі трымаецца рэйка на шпалах.Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
за́гваздка, ‑і, ДМ ‑дцы; Рмн. ‑дак; ж.
1. Спецыяльны шпень, які ўстаўляецца ў дзірку калёснай восі, каб не спадалі колы. Згубіць загваздку. □ Не праехаў я і вярсты, як з восі выскачыла загваздка, кола скацілася, і конь стаў.Скрыпка.// Такое прыстасаванне для замацавання якой‑н. дэталі.
2.перан. Перашкода, замінка. А ў гэтым якраз і загваздка. Сілы ў руках — хоць адбаўляй, а спрыту да працы аніякага.Пянкрат.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
«АСЛІ́НЫ ХВОСТ»,
групоўка расійскіх мастакоў на чале з М.Ларыёнавым, якія арганізавалі ў 1912 дзве аднайм. выстаўкі ў Маскве і Пецярбургу. Назва ад выстаўленай у 1910 у парыжскім Салоне Незалежных карціны, напісанай хвастом асла. Выступаючы супраць класічных нормаў у маст. творчасці, члены групоўкі (Н.Ганчарова, К.Малевіч, А.Маргуноў, В.Татлін, А.Фанвізін, М Шагал, А.Шаўчэнка і інш.) звярнуліся да прымітывізму, традыцый рус. іканапісу і лубка. Цэнтр. месца на іх выстаўцы займалі творы на сял. тэму Ганчаровай, «салдацкія карціны» Ларыёнава, жанравыя палотны Малевіча. У 1913 яны правялі выстаўку «Мішэнь», якая стала этапам на шляху да абстрактнага мастацтва.
Літ.:
«Ослиный хвост» и «М шпень». М., 1913;
Золотой век художественных обьединений в России и СССР (1820—1932): Справ. Спб., 1992.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Ту́мба ‘невысокі слупок ля дарогі або тратуара’, ‘круглае збудаванне для наклейвання афіш, аб’яў’, ‘падстаўка’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Яўс.), ‘выемка, гняздо ў бэльцы, куды ўстаўляецца прамавугольны шпень кроквы’ (Зайка Кос.), ‘тоўстая мажная кабета’ (Яўс.), тумбава́ты ‘тоўсты (чалавек)’ (Сцяшк. Сл.), тумбішча ‘непаваротлівая жанчына’ (Юрч. СНЛ). Праз польскую (tumba першапачаткова ‘саркафаг для цела святога’, пасля ‘слупок’, якое з лац.tumba) ці рускую мову (ту́мба, якое з нова-в.-ням.Tumbe ‘магіла’, ‘труна’, ‘яма’) з нар.-лац.tumba ‘магіла’, апошняе ўзыходзіць да ст.-грэч.τύμβος; ‘пагорак’, ‘магільны курган’, роднаснага лац.tumulus ‘узгорак’ (Фасмер, 4, 120; ЕСУМ, 5, 675; Чарных, 2, 271; Арол, 4, 116).
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
за́гваздкаж.
1. (стрыжань, шпень, затычка) спец. Stiel m -(e)s, -e; Háken m -s, -; Vórstecker m -s, -;
2.перан. (перашкода) Schwíerigkeit f -, -en;
◊
тут ёсць адна́ за́гваздка die Sáche hat éinen Háken;
вось у чым за́гваздка! darán hängt die Sáche!; da liegt der Háse im Pféffer!
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
tang
I[tæŋ]1.
n.
1) во́стры смак
the tang of mustard — во́стры смак гарчы́цы
2) пры́смак -у m.; рэ́зкі пах
3) адце́ньне n.
4) шпень(прыла́ды, на які́ наса́джваюцца тро́нкі)
2.
v.t.
надава́ць во́стры смак
II[tæŋ]1.
n.
бра́згат, звон -у m.
2.
v.
бра́згаць (по́судам); звані́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
spike
I[spaɪk]1.
n.
1) болт балта́, шпень шпяня́, касты́ль -я́m.
2) шып -а m.
3) Sport чараві́кі з шыпа́мі
2.
v.t.
1) злуча́ць, змацо́ўваць балта́мі
2) набіва́ць шы́пы (на падэ́швы)
3) спыня́ць (пля́ны, намага́ньні)
4) informal рабі́ць ярша́, дадава́ць алькаго́лю (да напо́ю)
5) Sport зраза́ць (мяч)
II[spaɪk]
n.
ко́лас -а m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
◎ Нарт ’упарты чалавек, які хоча усё рабіць па-свойму’ (Бяльк.), ’назола, упарты’ (Юрч. Фраз.), нарт і нард ’упартае, сярдзітае дзіця ці жывёла’ (Нас.), сюды ж нарціцца ’ўпарціцца’ (Юрч. СНС). Згодна з Фасмерам, з *na і *гг > /ъ ’вастрыё, шпень’ (гл. рот), параўн. фразеалагізм лезці на ражон ’быць настырным, упартым’ (гл. Фасмер, 3, 46); вывядзенне Насовічам нард < нарад ’нараджэнне’, параўн. вырадак, рус.урод і пад., здаецца менш пераканальным у сувязі з малой распаўсюджанасцю форм слова з канцавым -д, якія самі маглі ўзнікнуць пад уплывам народнай этымалогіі; балтыйская этымалогія, якую прапанаваў Вяржбоўскі для бел.дыял.нарт, анарт, нард ’дэспат, вупар’ < літ.nartus ’наравісты, упарты’ і якую Лаўчутэ. (Балтизмы, 56) лічыць надзейнай, пры наяўнасці назоўніка nartas /нораў’ і дзеяслова nertėti ’шалець’ здаецца больш пераканальнай, асабліва ўлічыўшы лакальны характар беларускага слова. Параўн., нарат ’чорт’ (гл.).