чарніліца, ‑ы, ж.

Невялікая спецыяльная пасудзіна, куды наліваюць чарніла і мачаюць пяро, калі пішуць. У чарніліцы, пакінутая, відаць, у спешцы, стаяла тырчком ручка. Гамолка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

арэшак, ‑шка, м.

Памянш. да арэх.

•••

Чарнільны арэшак (спец.) — хваравітая нарасць на дубовых лісцях, якая мае дубільную кіслату; яблычкі (у старыя часы выкарыстоўвалася для прыгатавання чарніла).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чарнільны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да чарніла. На жоўтым століку выразна віднелася чарнільная пляма, вельмі падобная на след дзіцячай далонькі. Лынькоў. Некаторыя з .. [выразаў] тут жа тлумачыліся, развіваліся на палях газеты дробнымі чарнільнымі надпісамі. Шамякін. // Прызначаны для чарніла. Чарнільны парашок. Чарнільны прыбор. // Такі, як у чарніла (пра колер). Змяркалася. Цемень змагалася з віднатою — неба налівалася сінім чарнільным колерам. Капыловіч. // Чорны, цёмны. Хвалі ішлі адна за адной, і процілеглы бераг губляўся ў чарнільнай навальнічнай цемры. Караткевіч. / у вобразным ужыв. Ды затапіла неба чырвань, Пабеглі цені па вадзе, І ноч ад нас чарнільнай шырмай Адгарадзіла светлы дзень. Сербантовіч.

•••

Чарнільны арэшак гл. арэшак.

Чарнільная душа гл. душа.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

blob [blɒb] n.

1. кро́пля; ша́рык (гліны, воску);

a blob of ink кро́пля чарні́ла

2. каляро́вая пля́мка;

a blob of paint пля́мка фа́рбы

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

наляпаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Разм.

1. што. Зрабіць што‑н. наспех, няўмела, абы-як. Наляпаць карціну.

2. чаго, чым і без дап. Напэцкаць на чым‑н. Наляпаць чарніла на абрус.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

indelible [ɪnˈdeləbl] adj.

1. незабы́ўны;

an indelible impression незабы́ўнае глыбо́кае ўра́жанне

2. нязмы́ўны (таксама перан.);

indelible ink нязмы́ўнае чарні́ла;

an indelible shame нязмы́ўная га́ньба

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Атра́мант ’чарніла’ (БРС: устар., Нас., Шпіл., Касп., Шн. і інш.). Укр. атра́ме́нт, польск., славац. atrament ’тс’. Фіксуецца з 1710 (Булыка, Запазыч.); з лац. atramentum (Вясноў, Праблемы філал., 30); паводле Булыкі — праз польскую. У новы час на ўжыванне беларускага слова ўплывала польская мова: у савецкі час гэты дублет паступова знікае (Шакун, Гісторыя, 285).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

расцячыся дзеяслоў | закончанае трыванне

  1. Пацячы ў розных кірунках па якой-н. паверхні.

    • Чарніла расцяклося па стале.

  2. Утварыць рагі, падцёкі.

    • Літары расцякліся па паперы.

  3. пераноснае значэнне: Распаўсюдзіцца дзе-н., па чым-н.

    • Па целе расцяклася цеплыня.
    • Расцёкся пах свежага хлеба.

|| незакончанае трыванне: расцякацца.

|| назоўнік: расцяканне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

хімічны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да хіміі, звязаны з ёй. Хімічная формула метану.

2. Які мае адносіны да з’яў, што вывучаюцца хіміяй. Хімічныя элементы. Хімічны вопыт. Хімічная рэакцыя. Хімічны аналіз вады. Хімічны састаў крыві. // Прызначаны для заняткаў хіміяй. Хімічны посуд. Хімічная лабараторыя.

3. Звязаны з прымяненнем метадаў хіміі ў вытворчасці, у розных галінах гаспадаркі. Хімічныя прадукты. Хімічная чыстка адзення. Хімічная апрацоўка драўніны. Хімічная вытворчасць. ▪ Доўга расказваў [Шыпулька], які будзе наш горад і як тут усё зменіцца, калі хімічны камбінат пачне даваць мінералы. Кулакоўскі. // Атрыманы пры дапамозе метадаў і сродкаў хіміі. Хімічныя ўгнаенні.

4. Звязаны з прымяненнем прадуктаў хіміі ў ваенных мэтах. Хімічная вайна. Хімічная зброя.

•••

Хімічнае чарніла гл. чарніла.

Хімічны карандаш — карандаш з графітам, які пры змочванні піша, як чарніла.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абмакну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., што ў што.

Апусціць на кароткі час што-н. у якую-н. вадкасць; дакрануцца кавалачкам хлеба і пад. да солі, цукру і пад. А. пяро ў чарніла. А. блін у смятану.

|| незак. абма́кваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс, часткова)