тэрмарэцэ́пцыя

(ад тэрма- + рэцэпцыя)

успрыманне тэрмарэцэптарамі змен тэмпературы, якое суправаджаецца ўзнікненнем нервовых імпульсаў з наступнай перадачай сігналу ў цэнтральную нервовую сістэму.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

экстэрарэцэ́пцыя

(ад лац. exter = знешні + рэцэпцыя)

успрыманне цэнтральнай нервовай сістэмай імпульсаў, якія перадаюцца ад знешняга асяроддзя пры дапамозе экстэрарэцэптараў (параўн. інтэрарэцэпцыя).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

эмпіры́я

(гр. empeiria = вопыт)

1) чалавечы вопыт, успрыманне знешняга свету органамі пачуццяў, 2) назіранне ў натуральных умовах у адрозненне ад эксперыменту.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

до́тык, ‑у, м.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. датыкацца — даткнуцца (у 1 знач.). Марына, як заўсёды, прагледзела .. [ведамасці], малюсенькім дотыкам рукі паправіла валасы, хоць яны ляжалі вельмі акуратна. Скрыган. Побач былі слаўныя хлопцы, .. [Андрэй] як быццам адчуваў дотык іх сяброўскіх плячэй. Шахавец.

2. Адно з пяці знешніх пачуццяў — успрыманне адчуванняў, якія ўзнікаюць пры дакрананні да чаго‑н. Непасрэдны дотык. Апасродкаваны дотык.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перева́ривание

1. перава́рванне, -ння ср.;

2. перава́рванне, -ння ср.;

3. ператра́ўліванне, -ння ср.;

4. засвае́нне, -ння ср., успрыма́нне, -ння ср.; см. перева́ривать​ 1-3, 5.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Áufnahme

f -, -en

1) прыём

2) зды́мак, зды́мка

3) во́піс, склада́нне (пратаколу)

4) пача́так (працы)

5) успрыма́нне

6) узнаўле́нне

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Wáhrnehmung

f -, -en

1) успрыма́нне, адчува́нне; назіра́нне

2) вайск. атрыма́нне ве́стак

3) прытры́мліванне (інтарэсаў, тэрміну)

in ~ séiner Interéssen — прытры́мліваючыся сваі́х інтарэ́саў

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

ГРАВІТАЦЫ́ЙНАЯ БІЯЛО́ГІЯ,

раздзел біялогіі, які вывучае будову і функцыянаванне жывых істот у змененых умовах гравітацыі. Гравітацыйнае поле Зямлі значна ўплывае на будову жывых арганізмаў, развіццё шкілетна-мышачнай сістэмы, сістэмы кровазвароту, фарміраванне антыгравітацыйных рэфлексаў. Успрыманне змяненняў гравітацыйнага поля звязана з развіццём гравірэцэпцыі, адбываецца праз вестыбулярны аналізатар, прапрыя- і інтэрарэцэпцыю. Асаблівае развіццё гравітацыйнай біялогіі атрымала ў сувязі з правядзеннем касм. даследаванняў і неабходнасцю высвятлення дзеяння на арганізм гравітацыйных перагрузак і бязважкасці. Гл. таксама Касмічная біялогія.

Літ.:

Дмитриев А.С. Лабиринтные и экстралабиринтные механизмы некоторых соматических и вегетативных реакций на ускорение. Мн., 1969;

Онтогенез млекопитающих в невесомости. М., 1988.

А.С.Леанцюк.

т. 5, с. 383

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Áuffassung

f -, -en

1) разуме́нне, успрыма́нне; ду́мка, меркава́нне

2) ке́млівасць

er ist der ~, dass… — ён лі́чыць, што…

in díeser ~ — з гэ́тага пу́нкту по́гляду

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

хемарэцэ́пцыя

(ад хема- + рэцэпцыя)

успрыманне аднаклетачным арганізмам або спецыялізаванымі клеткамі (хемарэцэптарамі) мнагаклетачнага арганізма хімічных раздражняльнікаў, якія прысутнічаюць у знешнім або ўнутраным асяроддзі; ляжыць у аснове хематаксісу, хематрапізму і іншых рэакцый жывога арганізма на хімічны састаў навакольнага асяроддзя.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)