БЯЗЛЮ́ДАЎ Артур Іосіфавіч
(28.4.1934, г. Барань Аршанскага р-на Віцебскай вобл. — 16.1.1996),
дзярж. дзеяч Беларусі, вучоны-эканаміст. Д-р эканам. н. (1985), праф. (1988). Скончыў ВПШ пры ЦК КПСС (1963). З 1955 на з-дзе «Чырвоны барацьбіт» у Оршы. У 1957—70 на парт. і камсамольскай рабоце. У 1973—86 міністр жыллёва-камунальнай гаспадаркі БССР. З 1994 рэктар Бел. недзярж. ін-та кіравання, фінансаў і эканомікі і недзярж. ін-та дзелавога адміністравання. Даследаваў праблемы аптымізацыі сістэм кіравання капітальнага буд-ва і гар. гаспадаркі. Дэп. Вярх. Савета Беларусі ў 1975—85.
Тв.:
Стимулирование эффективности и качества труда в ремонтно-строительном производстве. Мн., 1976;
Слагаемые эффективности: Соц.-экон. очерк. Мн., 1982;
Жилищно-коммунальное хозяйство: Проблемы управления. М., 1990.
В.І.Пепяляеў.
т. 3, с. 394
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БРЭНТА́НА (Brentano) Луё
(Людвіг Іозеф; 18.12.1844, г. Ашафенбург, Германія — 9.9.1931),
нямецкі вучоны-эканаміст, адзін з прадстаўнікоў катэдэр-сацыялізму і новай гістарычнай школы. З 1871 праф. у Вроцлаве, Страсбургу, Вене, Лейпцыгу, з 1891 у Мюнхене. Яго навук. даследаванні прысвечаны праблемам рабочага руху, эканам. і сац. палітыкі, эканам. тэорыі. Выступаў супраць вучэння К.Маркса аб прыбавачнай вартасці, класавай барацьбе. Лічыў, што капіталісты таксама зацікаўлены ў павелічэнні заработнай платы рабочых, што супярэчнасці паміж буржуазіяй і пралетарыятам можна ліквідаваць шляхам арганізацыі рэфармісцкіх прафсаюзаў, кааперацыі і фабрычнага заканадаўства. Для практычнага ажыццяўлення сац.-эканам. рэформаў разам са сваімі аднадумцамі ў 1872 стварыў «Саюз сацыяльнай палітыкі».
Тв.:
Рус. пер. — Об отношении заработной платы и рабочего времени к производительности труда. СПб., 1895;
Опыт теории потребностей. Казань, 1921;
Аграрная политика. М.; Л., 1929.
т. 3, с. 284
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
рабо́тнік м., в разн. знач. рабо́тник;
кваліфікава́ны р. — квалифици́рованный рабо́тник;
адка́зны р. — отве́тственный рабо́тник;
інжыне́рна-тэхні́чныя ~кі — инжене́рно-техни́ческие рабо́тники;
р. разумо́вай пра́цы — рабо́тник у́мственного труда́;
○ наменклату́рны р. — номенклату́рный рабо́тник
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Re labor est dulcis, quia non pluit usus hiulcis
Праца карысная, таму што дабро не льецца дажджом у рот.
Труд полезен, потому что добро не льётся в виде дождя в рот.
бел. Без працы няма чаго хлеба шукаці. Работа і корміць і поіць. Трэба нахіліцца, каб з ручая напіцца. Не капаўшы студні, не нап’ешся вады. Вось на свеце як бывае: хто працуе, той і мае. Без працы не есці пірагоў. Нікому з неба само не спадае. Дзе работа, там і густа, а ў лянівым доме пуста. Пячоныя галубы не ляцяць да губы.
рус. Жареные куры в рот не летят. Счастье в воздухе не вьётся, а руками достаётся. Масло само не родится. Без тру да ничего не даётся. В лес не съездим, так и на полатях замёрзнем. Без труда не вытащишь и рыбку из пруда. Не замочив рук, не умоешься. Жареные голубки не прилетят до губки. Бобы ‒ не грибы, не посеяв, не взойдут. Без труда нет плода.
фр. Des alouettes ne tombent pas toutes rôties dans la bouche (Жаворонки не падают в рот уже зажаренными).
англ. No cross no crown (Без креста нет короны). As you sow so must you reap (Как посеял ‒ так пожнёшь). He that would eat the fruit must climb the tree (Кто хочет съесть плод, должен залезть на дерево).
нем. Der Mühe gibt Gott Schaf und Kühe (Усердию/старанию Бог даёт овец и коров). Ohne Fleiß kein Preis (Без усердия нет награды).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
улі́к, -ку м., в разн. знач. учёт;
у. тава́раў — учёт това́ров;
бухга́лтарскі ўлік — бухга́лтерский учёт;
у. пра́цы — учёт труда́;
зняць (зня́цца) з ~ку — снять (сня́ться) с учёта;
○ у. вэ́ксаляў — учёт векселе́й
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
геро́й в разн. знач. геро́й, род. геро́я м.;
геро́й по́вести геро́й апо́весці;
геро́й дня геро́й дня;
геро́й Бре́ста геро́й Брэ́ста;
Геро́й Сове́тского Сою́за Геро́й Саве́цкага Саю́за;
Геро́й Социалисти́ческого Труда́ Геро́й Сацыялісты́чнай Пра́цы;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыла́да ж.
1. (механизм) приспособле́ние ср.;
2. чаще мн. принадле́жности;
канцыля́рскія ~ды — канцеля́рские принадле́жности;
пісьмо́выя ~ды — пи́сьменные принадле́жности;
3. (инструмент) ору́дие ср.;
~ды пра́цы — ору́дия труда́;
4. спорт. снаря́д м.;
5. см. прыбо́р
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
организа́ция в разн. знач. арганіза́цыя, -цыі ж.;
социалисти́ческая организа́ция труда́ сацыялісты́чная арганіза́цыя пра́цы;
парти́йная организа́ция парты́йная арганіза́цыя;
комсомо́льская организа́ция камсамо́льская арганіза́цыя;
пионе́рская организа́ция піяне́рская арганіза́цыя;
обще́ственные организа́ции грама́дскія арганіза́цыі;
спорти́вные организа́ции спарты́ўныя арганіза́цыі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
культу́ра ж., в разн. знач. культу́ра;
наву́ка і к. — нау́ка и культу́ра;
гісто́рыя ~ры — исто́рия культу́ры;
к. пра́цы — культу́ра труда́;
сельскагаспада́рчыя ~ры — сельскохозя́йственные культу́ры;
к. сібі́рскай я́звы — культу́ра сиби́рской я́звы;
○ фізі́чная к. — физи́ческая культу́ра
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
павы́сіць сов.
1. в разн. знач. повы́сить; подня́ть;
п. узро́вень вады́ — повы́сить (подня́ть) у́ровень воды́;
п. прадукцы́йнасць пра́цы — повы́сить (подня́ть) производи́тельность труда́;
п. патрабава́нні — повы́сить тре́бования;
п. ураджа́й — повы́сить урожа́й;
2. (в должности) повы́сить
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)