1.каго-шточым. Гучна, з сілаю ўдарыць. Да .. [Вані] падбег паліцыянт, жахнуў гумай па плячах і пацягнуў хлопчыка да пастарунка.Карпюк.
2.што. З сілаю кінуць. [Пошта] узяў дзецюкову касу і разы тры махнуўшы .. па траве, з усяе сілы жахнуў яе аб купіну.Крапіва.
жахну́ць, ‑ну́, ‑не́ш, ‑не́; ‑нём, ‑няце́; зак.
1.каго. Моцна спалохаць, выклікаць жах. І тое, што ўбачыў .. [пан] у чалавечых вачах, жахнула яго.Чорны.
2. Выбухнуць, успыхнуць, бліснуць (пра полымя, маланку і пад.). Буйныя каплі, як бы градам, Па лісцях дуба секанулі Ды далей сетку пацягнулі. І вось жахнула бліскавіца.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сілко́м ‘сілай; супраць волі, гвалтам’ (ТСБМ, Ласт., Байк. і Некр., Шат., Гарэц., Мал., Бяльк., Янк. 3.). Параўн. укр.силко́м ‘тс’, рус.силко́м ‘тс’. Паводле КЭСРЯ (409), рускае слова ад сило́к (гл. сіло), г. зн. Тв. скл. гэтага назоўніка, якое потым наблізілася да сіла (гл.). Аналагічна ўкраінскае і беларускае ўтварэнні. Параўн. сіло́м ‘сілаю’ (ТС), серб.-харв.силом ‘тс’, балг.си́лом ‘тс’, якія разглядаюцца як непасрэдныя ўтварэнні ад сіла (*sila), гл. БЕР, 6, 649.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
capture
[ˈkæptʃər]1.
v.t.
захо́пліваць (сі́лаю), лаві́ць, бра́ць у пало́н
2.
n.
1) захо́п -у m.
2) захо́пленае, трафэй -ю m., здабы́ча f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
згва́лціць, ‑лчу, ‑лціш, ‑лціць; зак., каго.
1.Сілаю прымусіць жанчыну да палавога акта. — Я на вас падам у суд, — спакойна адказаў стараста: — Бо вы ганяліся за маёю дачкою, хацелі яе згвалціць.Колас.
2.Разм. Прымусіць каго‑н. зрабіць што‑н. супраць яго волі, жадання.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узгадава́цца, ‑дуюся, ‑дуешся, ‑дуецца; зак.
Разм. Выгадавацца, выхавацца, узрасці (пераважна пра людзей). Вёска Дуброўка на Уздзеншчыне, дзе нарадзіўся, узгадаваўся я, — у думках маіх стаіць, у сэрцы маім жыве, нейкай таямнічаю, чароўнаю сілаю вабіць да сябе.Бялевіч.// Вырасці. Пшаніца ўзгадавалася даўно, Ад ураджаю ломіцца гумно.Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ubi leonis pellis deficit, vulpinam induendam esse
Дзе няма шкуры льва, там варта надзяваць шкуру лісы.
Где нет шкуры льва, там следует надевать шкуру лисицы.
бел. Дзе сілаю не возьмеш, трэба розумам надтачыць. Дзе не пераскочу, там падлезу. На панскі розум ёсць мужыцкая хітрасць. Не сілаю трэба браць, а уменнем.
рус. Где силой взять нельзя, там надо полукавить. Нельзя перескочить ‒ так можно подлезть. Ловят волка не гонкою, а уловкою.
фр. Ce que lion ne peut le renard le fait (Что не может лев, сделает лиса).
англ. A wise man will hit at the edge of his wit (Мудрый человек бьёт остриём ума).
нем. Kraft allein tut’s nicht (Одна сила ничего не сделает).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
soar[sɔ:]v.
1. луна́ць, высо́ка лята́ць;
soaring mountains луна́ючыя го́ры
2. узлята́ць, узно́сіцца, імклі́ва павыша́цца;
soaring temperatures высо́кія тэмперату́ры;
Prices are soaring. Цэны скачуць;
Our hopes soared. Нашы надзеі адрадзіліся з новаю сілаю.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
wrest
[rest]1.
v.t.
1) крутану́ць, вы́круціць, вы́рваць сі́лаю
2) Figur. выкрыўля́ць, скажа́ць
2.
n.
1) выкру́чваньне n.
2) ключ (для нала́джваньня піяні́на, цымба́лаў)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
жу́дасна,
1.Прысл.да жудасны (у 1 знач.).
2.безас.узнач.вык. Пра пачуццё страху, трывогі. Жудасна.. зрабілася Амялляну, калі застаўся з канём адзін у лесе.Колас.
3.прысл.Разм. Вельмі, надзвычайна. І ці знаеш, — як жудасна хочацца жыць, Калі скрозь наліваецца сілаю поле.Глебка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
неперамо́жны, ‑ая, ‑ае.
Такі, якога нельга перамагчы. Як непераможны асілак, Кастрычнік ідзе па зямлі.Аўрамчык.Народ устане з новай сілай Непераможны, горды, грозны.Танк.// Такі, якому цяжка процістаяць; непераадольны. Гэты праект захапіў дзядзьку Марціна сваёю простасцю і ў той жа час непераможнаю сілаю свайго доваду.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)