кастры́ца, ‑ы, ж.
Адходы, якія атрымліваюцца ў выніку перацірання адзеравянелых частак сцябла пры мяцці і трапанні валакністых раслін (лёну, канапель і інш.). Андрэй без жалю ламаў і трушчыў церніцай лён, выціраў кастрыцу. Чарнышэвіч. На вышках пахла яблыкамі, нясвежай саломай, сухой кастрыцай. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распа́лка, ‑і, ДМ ‑лцы, ж.
1. Дзеянне паводле дзеясл. распальваць — распаліць (у 1 знач.).
2. Тое, чым распальваюць дровы, торф, вугаль і пад. [Слабодчыкаў] перакінуў з рукі ў руку сякеру і рашуча ступіў да сухой елкі. — Памагу вам. Добрая распалка будзе. Порах. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цуру́балка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Прадаўгаваты кавалак дрэва, сцябла; палачка, дудка. [Прадушына нары] старанна замаскіравана аголенымі лазовымі цурубалкамі, галінкамі. Масарэнка. // Палачка замест гузіка звычайна ў верхняй вопратцы. Нават цурубалкі на .. [кажусе] былі яшчэ тыя, што я навыразаў з сухой грабовай палкі... Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прае́зджы, ‑ая, ‑ае.
1. Які праязджае міма, падарожнічае. Кара на .. [старадрэвіне] ўнізе была здзёрта восямі праезджых вазоў. Чорны. / у знач. наз. прае́зджы, ‑ага, м.; прае́зджая, ‑ай, ж. Палонныя выйшлі на дарогу, аклікнулі праезджага. М. Ткачоў.
2. Прыгодны, прызначаны для язды. Палявая дарога сапраўды аказалася сухой і праезджаю. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
крэазо́т
(фр. creosote, ад гр. kreas = мяса + sodzo = ахоўваю, зберагаю)
масляністая вадкасць з едкім пахам, якая атрымліваецца шляхам сухой перагонкі драўніны, часцей буку; выкарыстоўваецца ў тэхніцы і медыцыне.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Ве́гаць ’пучок саломы, сухой травы, мачалка для мыцця посуду’ (Мал., Шпіл.). Дыялектная форма (азванчэнне х > г) слова ве́хаць ’вехаць’ (гл.), прасл. *věxъtь (ст.-рус. вѣхъtь, рус. ве́хоть, бел. ве́хаць, укр. ві́хоть, чэш. věchet, польск. wiecheć, славен. véhət і г. д.). Магчыма таксама, што тут «аднаўленне» гука «г» па мадэлі но́гаць — но́гця (у вымаўленні но́хця): ве́хаць (→ ве́гаць) — ве́хця.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
chrzęst, ~u
м.
1. бразганне;
chrzęst zbroi — бразганне зброі;
2. хруст;
chrzęst suchej trawy — шамаценне сухой травы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
гамэ́лак
1. Неразбіты кавалак цвёрдай ці сухой зямлі на раллі (Слаўг.).
2. Вялікі камяк снегу, лёду са снегам (Слаўг.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
АБЛІВА́ННЕ,
лячэбна-прафілактычная водная працэдура для загартоўвання арганізма; назначаецца таксама ў пачатку водалячэння. Абліванне праводзяць 2—3 мін кожны дзень на працягу 4—6 тыдняў, паступова зніжаючы т-ру вады з 34—33°C да 22—20 °C. Потым усё цела расціраюць сухой, лепш нагрэтай прасціной.
т. 1, с. 26
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Булды́га ’цвёрдая няроўнасць на разбітай дарозе, замёрзлая гразь у выглядзе розных выступаў; скіба дзярністай зямлі на раллі, вялікія кавалкі сухой зямлі на засяроджаным полі’ (Яшкін). Параўн. рус. дыял. булды́га ’костка; шышкаватая палка, дубіна’. Утварэнне ад асновы булд- ’штосьці круглае, шышкаватае і г. д.’, кантамінаванай па паходжанню (гл. булдава́, булд-). Іначай аб аснове булд- Праабражэнскі, 1, 52–53, і Фасмер, 1, 238 (пад булды́га, булы́га).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)