наўтылаідэ́і

(н.-лац. nautiloidea)

падклас галаваногіх малюскаў, які ўключае адзін сучасны і каля 700 выкапнёвых родаў; чатырохжаберныя.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

фра́трыя

(гр. phratria)

падраздзяленне племені, якое з’яўлялася ў старажытных грэкаў сукупнасцю некалькіх родаў, што мелі агульнага родапачынальніка.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

пангі́ды

(ад н.-лац. pongo lacepede = назва аднаго з родаў арангутангаў + гр. eidos = выгляд)

тое, што і антрапоіды.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ку́рыя, ‑і, ж.

1. Гіст. Аб’яднанне некалькіх патрыцыянскіх родаў у Старажытным Рыме.

2. Разрад выбаршчыкаў па нацыянальнай, маёмаснай, расавай і інш. прыметах у капіталістычных краінах. Рабочая курыя.

•••

Рымская (папская) курыя — сукупнасць цэнтральных устаноў, цераз якія рымскі папа ажыццяўляе кіраўніцтва каталіцкай царквой.

Феадальная курыя — савет сеньёра з яго васаламі ў сярэднія вякі.

[Лац. curia.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

БРАДЫТЭЛІ́Я

(ад грэч. bradys павольны + telos ажыццяўленне),

адносна павольны тэмп эвалюцыі. Тэрмін «брадытэлія» ўвёў амер. палеантолаг Дж.Г.Сімпсан (1944). Характэрна для філагенетычнага развіцця некаторых арганізмаў, напр. для асобных родаў пласціністашчэлепных малюскаў, якія спазналі за апошнія 400 млн. гадоў настолькі нязначныя змены, што сучасныя і выкапнёвыя формы могуць быць аднесены да адных і тых жа родаў. Брадытэлія забяспечваецца стабілізавальнай формай натуральнага адбору.

т. 3, с. 230

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

лі́рыка, -і, ДМ -рыцы, ж.

1. Адзін з трох родаў мастацкай літаратуры, у якім адлюстроўваюцца перажыванні, пачуцці, настроі паэта.

Беларуская л.

2. Сукупнасць твораў гэтага роду паэзіі.

Л.

Багдановіча.

3. перан. Чуллівасць, перажыванні, настрой (разм.).

Пакіньце лірыку!

|| прым. ліры́чны, -ая, -ае.

Лірычная паэзія.

Л. настрой.

○

Лірычнае адступленне — у эпічным або ліра-эпічным літаратурным творы: прасякнутае лірызмам адступленне, афарбаванае інтымнай звернутасцю аўтара да чытача.

◊

Лірычнае адступленне — адступленне ад тэмы (размова і інш.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

а́рмія, -і, мн. -міі, -мій, ж.

1. Сукупнасць узброеных сіл дзяржавы.

Служыць у арміі.

Дзеючая а. (войска, якое ў час вайны знаходзіцца на фронце).

2. Сухапутныя ўзброеныя сілы ў адрозненне ад марскіх і паветраных сіл.

3. Аператыўнае вайсковае аб’яднанне з некалькіх карпусоў, дывізій аднаго або некалькіх родаў войск.

Танкавая а.

4. перан., каго. Наогул — вялікая колькасць нечым аб’яднаных людзей.

А. настаўнікаў.

А. змагароў за мір.

|| прым. арме́йскі, -ая, -ае (да 1—3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ізаверы́н

(ад іза- + лац. verus = дзейсны)

лекавы прэпарат, які выкарыстоўваецца для паскарэння родаў і скарачэння мускулатуры маткі ў пасляродавы перыяд.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

постната́льны

(ад пост- + лац. natalis = які адносіцца да нараджэння)

які адносіцца да перыяду пасля родаў (напр. п-ае захворванне дзіцяці).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

харало́гія

(ад гр. choros = месца + -логія)

раздзел біялогіі, які вывучае арэалы распаўсюджання асобных відаў, родаў і сямействаў жывёл і раслін.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)