ufspringen

* vi (s)

1) уска́кваць

2) расчыня́цца (аб дзвярах)

3) распуска́цца (пра пупышкі)

4) патрэ́скацца (пра вусны)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

gem

[dʒem]

1.

n.

1) кашто́ўны ка́мень (асаблі́ва рэ́заны, шліфава́ны); кашто́ўнасьць, пэ́рла f.

2) лі́сьцевая пупы́шка f.

2.

v.t.

1) упрыго́жваць, прыбіра́ць кашто́ўнымі камяня́мі

2) распуска́цца (пра дрэ́ва)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

disband

[dɪsˈbænd]

1.

v.t.

1) разьвя́зваць (арганіза́цыю), распуска́ць

2) расфармо́ўваць, звальня́ць з вайско́вае слу́жбы, дэмабілізава́ць

2.

v.i.

разьвяза́цца, расфармо́ўвацца, распуска́цца

The musical group disbanded — Музы́чная гру́па распа́лася

3.

v.t.

расфармо́ўваць, звальня́ць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

квітне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.

1. Паэт. Распускацца, расцвітаць (пра кветкі). Пралескі пачалі квітнець І зелянець паляны. Смагаровіч. // Мець кветкі, быць у пары цвіцення; цвісці. Квітнее бэз. □ Квітнеюць сады. Палі і лугі ператварыліся ў стракатыя каляровыя дываны. В. Вольскі.

2. перан. Паспяхова развівацца, знаходзіцца ў спрыяльных для развіцця ўмовах; працвітаць. Квітнее прамысловасць. Квітнее культура. □ Квітней, сталіца ўсіх сталіц — Васьмівяковая Масква! Калачынскі.

3. перан. Быць здаровым, прыгожым; знаходзіцца ў стане росквіту. Жанчына квітнее. □ [Данута] адчувала сябе, відаць, выдатна, бо аж уся квітнела. Карпюк. // Станавіцца радасным, прыгажэць. Усім падабалася і ўсе хвалілі. Сяргей проста квітнеў ад задавальнення. Яму яшчэ не даводзілася так апранацца. Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Расі́цца1 ’памалу есці’, звычайна ў прош. ч. з адмоўем не: не расі́лася ’і расінкі ў рот не брата’ (Сцяц.), росі́цца ’браць у рот, перакусваць’ (ТС), rasíś ’пажаданне з’есці, дакрануцца вуснамі’ (Варл.). Да раса́1 (гл.) са зразумелым метафарычным пераносам.

*Расі́цца2 (rʼesʼitysʼa) ’цвісці, квітнець (пра жыта)’ (палес., Выг., Смул.). Параўн. укр. ряси́ти ’быць пакрытым лістамі, пладамі’, серб.-харв. ре́сити се ’прыгажэць’, ресати ’цвісці, распускацца’, балг. ря́сам ’цвісці, пакрывацца пупышкамі’, реся́ 3 ас. адз. л. ’выпускаць вусікі, распушвацца, цвісці (пра расліны)’. Гл. з іншым вакалізмам расаваць, укр. роси́ты ’цвісці (пра жыта)’ і пад., усё да *ręsa (Смулкова, Białoruś, 229), гл. раса́2.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

leaf1 [li:f] n. (pl. leaves)

1. ліст (дрэва);

oak leaves лі́сце ду́ба;

come into leaf распуска́цца;

in leaf пакры́ты лісто́тай

2. ліст (кнігі, металу)

shake like a leaf калаці́цца/дрыжа́ць як асі́навы ліст;

take a leaf from smb.’s book браць пры́клад з каго́-н.;

turn over a new leaf пача́ць жыць па-но́ваму

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

растворя́тьсяII несов.

1. (распускаться) растава́ць, распуска́цца;

са́хар растворя́ется в воде́ цу́кар растае́ ў вадзе́;

2. (разбавляться) раствара́цца;

3. перен. растава́ць, станаві́цца непрыме́тным;

4. страд. раствара́цца; рашчыня́цца; см. растворя́тьII 2, 3.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Не́лень ’дуб, які захоўвае на сабе сухія лісты аж да новых і пачынае распускацца ў першай палове мая, прыблізна на два тыдні пазней за звычайны’ (Пятк. 2), неле́нь ’тс’ (Маш.), не́лень і не́лін ’тс’ (ТС), нелі́н ’тс’ (лельч., Жыв. сл.), часта ў спалучэннях не́лень‑дуб, не́лін‑дуб ’тс’ (ТС); укр. не́линь. Да *lěniti, *linʼati ’ліняць’, параўн. славен. léniti ’тс’, гл. ліняць; першапачаткова прыметнік як азначэнне пры назоўніку дуб, які пасля ў выніку дээтымалагізацыі субстантываваўся; паўторна збліжаны з лень, лянівы (гл.), адсюль другасная апісальная назва лянівы дуб, параўн.: Кажуць леніву дуб, бо вон повно развіваецца (ТС, 3, 21), а таксама шляхам апушчэння адмоўя — лень‑дуб (там жа).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

По́каць ’лопацца (пра пупышкі), перыць бялізну’ (Сл. ПЗБ), ’без меры есці ці піць’, ’рвацца; надрывацца’, ’раздувацца (ад гневу)’: цебе сянни покаець (Нас.), по́кыць ’лопаць, гучна ляскаць; прагна есці’ (З нар. сл.), покнуць ’трэснуць, лопнуць’ (Варл.), ’разбіць’ (Сл. ПЗБ), ’выцяць’ (Бяльк.), по́кацца ’лопацца, трэскацца’ (Касп.), ’распускацца (пра пупышкі)’ (Варл.), по́кала ’пражора’ (Бяльк.). Укр., рус. покать ’стукаць, калаціць’, палаб. păkně ’падае’, славен. pókati ’ляскаць, грымець’, балг. по́кам ’стукаць’, макед. по́кнуват са ’трэскацца (пра вусны)’. Ад гукапераймальнага *pokъ (*pukъ): пок ’гук падзення; гук стрэлу’ (Юрч. СНЛ), ’гук трэскання’ (Нас.), покаўка ’ляскаўка’ (Нас.), рус. пок ’гук пры разрыве; трэск’, славен. pòk ’трэск’ (параўн. Цвяткоў, Запіскі, 69; БЕР, 5, 482; Сной, 463). Гл. пукаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ufbrechen

*

1.

vt узло́мліваць (дзверы); надрыва́ць (пісьмо)

2.

vi (s)

1) пуска́цца ў даро́гу

2) распуска́цца (пра пупышкі); мед. прарыва́ць (пра нарыў)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)