Lhrstuhl

m -(e)s, -stühle ка́федра

Profssor mit ~ — прафе́сар зага́дчык ка́федры

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

аспіранту́ра, ‑ы, ж.

Сістэма падрыхтоўкі пры вышэйшых навучальных установах або навукова-даследчых інстытутах прафесарска-выкладчыцкіх і навуковых кадраў. [Люба:] — Сур’ёзная, ну і разумная, нічога не скажаш, прафесар раіў ёй [Веры] у аспірантуру падавацца пасля інстытута. Лынькоў. // Дзейнасць, вучоба аспіранта.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эгі́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

У выразе: пад эгідай чыёй — пад чыім‑н. заступніцтвам, кіраўніцтвам. Асабліва стараўся прафесар Платон Рунін, найбольш заядлы са славянафілаў універсітэта.. Дагаварыўся, урэшце, да таго, што толькі пад эгідай моцнага славянін адчувае раскошу і замілаванне. Караткевіч.

[Ад грэч. aigis, aigidos — назва шчыта бога Зеўса ў старажытнагрэчаскай міфалогіі.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пачці́васць, ‑і, ж.

Уласцівасць пачцівага. [Ганя], мабыць, вялікі начальнік, калі дырэктар яе слухае з такой пачцівасцю. Грамовіч. // Пачцівыя адносіны да каго‑, чаго‑н. [Яраш] бадай пакутаваў, калі бачыў, што маладыя ўрачы баяцца яго і праяўляюць залішнюю пачцівасць, быццам ён сапраўды сівагаловы прафесар, сусветнае свяціла. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ВУЧО́НАЕ ЗВА́ННЕ,

прысвойваецца выкладчыкам ВНУ і навук. работнікам (звычайна з вучонымі ступенямі) у залежнасці ад навук. кваліфікацыі і складанасці творчых задач, якія імі вырашаюцца. У адпаведнасці з вучоным званнем замяшчаюцца і пасады ў навуч. і навук. установах, што займаюцца паводле конкурсу і па кантракце. Сістэма вучоных званняў: прафесар (у сярэднявеччы магістр), дацэнт і інш. — усталявалася ў зах.-еўрап. ун-тах у канцы 16 ст. У Расіі гэтыя вучоныя званні сталі выкарыстоўвацца ў 18—19 ст. У СССР, у т. л. на Беларусі, сістэма вучоных званняў аформілася ў 1920—30-я г., прыняты вучоныя званні: прафесар, дацэнт.

т. 4, с. 297

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГА́КЕЛЬ Якаў Якаўлевіч

(18.7.1901, Пецярбург — 30.12.1965),

савецкі акіянограф. Д-р геагр. н. (1950), прафесар. Удзельнік арктычнай экспедыцыі на «Сібіракове» (1932), «Чэлюскіне» (1934) і інш. Кіраваў складаннем першай батыметрычнай карты Арктычнага басейна. Яго імем названы падводны хрыбет у Паўн. Ледавітым акіяне.

т. 4, с. 441

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

немнагасло́ўны, ‑ая, ‑ае.

1. Які перадаецца невялікай колькасцю слоў; лаканічны. — Зняць, абшукаць! — пачулася немнагаслоўная каманда. Лынькоў.

2. Які лаканічна выказвае свае думкі. Звычайна немнагаслоўны, прафесар на гэты раз разгаварыўся. Шахавец. Лёгка і проста было з ёю размаўляць, такім прыемным, мілым субяседнікам была гэтая немнагаслоўная жанчына. «Звязда».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ардына́рны

(лац. ordinarius = звычайны)

1) які нічым асаблівым не вызначаецца, звычайны (напр. а. выпадак);

2) уст. штатны (напр. а. прафесар); параўн. экстраардынарны 2.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

прыго́рблены, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад прыгорбіць.

2. у знач. прым. Згорблены, ссутулены (ад старасці, немачы); крыху сагнуты. Па высокай прыгорбленай постаці прафесар Галынскі адразу пазнаў Ягуплу. Галавач. Жылісты, прыгорблены, .. [сын], як заведзены, кружыўся на падворку, мільгаў палатнянымі штанамі. Ракітны. На [біле] свайго воза сядзеў мужчына з тоўстым, трохі прыгорбленым носам. Арочка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

укле́нчыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак.

Стаць на калені, на калена. Цыганкоў з хваляваннем разгарнуў сцяг, перачытаў надпіс, потым укленчыў і пацалаваў ярка-чырвонае палатно. Якімовіч. Старэнькая бабуля падышла да высокага пагорка. Перахрысцілася, потым укленчыла і прыпала вухам да зямлі. Штыхаў. Прафесар устаў, укленчыў адной нагой на крэсла і нізка нахіліўся над картай. Дуброўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)