зарэ́з, ‑у, м.
Спец. Забой жывёлы на мяса. Выбракоўка жывёлы на зарэз.
•••
Да зарэзу — крайне, надзвычайна (патрэбна, неабходна).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фальста́рт
(англ. false start = няправільны старт)
сп. старт, узяты кім-н. з удзельнікаў спаборніцтва раней, чым патрэбна.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
На́дабе ’патрэбна, трэба’ (Нас.), на́добі ’трэба’ (в.-дзвін., шуміл., Сл. ПЗБ); ён нам крайні надабі (гарад., Сл. бел. нар. фраз., 141), ст.-бел. надобѣ (1406 г.), ненадобѣ (1492 г.), надобеть («з далучэннем дзеяслоўнага суфікса», Карскі 2-3, 76), рус. надобе, надобы, набоб, надобеть ’тс’. Са спалучэння на добѣ, гл. даба, г. зн. ’на часе; калі ёсць неабходнасць’. Сюды таксама на́дабна ’патрэбна, трэба’, на́дабіцца ’патрабавацца’ і інш. Гл. і надоба.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перагно́ены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. ад перагнісці, перагніць.
2. у знач. прым. Угноены звыш нормы, больш, чым патрэбна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
завялі́кі, ‑ая, ‑ае.
Разм. Велікаваты, большы, чым патрэбна. Знаёмы гарнітур здаваўся завялікім і прасторна вісеў на Нетрусёвых плячах. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аго́ўтацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Абл. Паступова асвоіцца, прывыкнуць. [Васіль:] — Чалавек агоўтаецца, звыкнецца, яму здаецца, гэтак яму і патрэбна... Баранавых.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
потре́боваться
1. (стать нужным, необходимым) быць патрэ́бным; (понадобиться) спатрэ́біцца;
заво́ду потре́буются рабо́чие заво́ду патрэ́бны бу́дуць рабо́чыя;
2. безл. трэ́ба бу́дзе, бу́дзе патрэ́бна; (понадобиться) спатрэ́біцца;
потре́буется мно́го горю́чего патрэ́бна бу́дзе мно́га па́ліва; см. тре́боваться.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
поўнаметра́жны, ‑ая, ‑ае.
З такой колькасцю метраў плёнкі, якая патрэбна для паказу аднаго сеанса звычайнай працягласці (пра фільм). Поўнаметражны кінафільм.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аднамы́снік, ‑а, м.
Разм. Тое, што і аднадумец. Ты была вельмі патрэбна мне як сябра, як памочнік, як аднамыснік. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пакры́ўдзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак., каго-што.
1. Прычыніць крыўду каму-н.
П. выказваннем.
Мухі не пакрыўдзіць (перан.: пра добрага, спакойнага чалавека).
2. Надзяліць чым-н. у недастатковай ступені, даць менш, чым патрэбна.
Прырода не пакрыўдзіла гэтага чалавека талентам.
Пакрыўджаны богам (пра няўдачлівага, абмежаванага розумам чалавека; разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)