верацяно́, ‑а; мн. верацёны, ‑цён; н.
1. Прылада для ручнога прадзення ў выглядзе круглай драўлянай палачкі з завостранымі канцамі, патоўшчанай унізе. Гаворыць старая кабета павольна — скрыпучым голасам, слініць нітку, круціць сухімі пальцамі верацяно. Чорны. // Асноўная частка прадзільных машын, прызначаная для навівання нітак. Прадзільнае верацяно.
2. Шпень, які з’яўляецца воссю вярчэння частак якіх‑н. механізмаў; вал.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БАКТЭРО́ІДЫ
(ад бактэрыі + грэч. eidos від),
1) марфалагічна змененыя клеткі клубеньчыкавых бактэрый. Адрозніваюцца ад зыходных бактэрый большымі памерамі, вял. колькасцю глікагену і тлушчу, валюцінавых гранул (унутрыклетачны рэзерв фасфату) і актыўнай фіксацыяй атм. азоту. У адрозненне ад клубеньчыкавых бактэрый, якія развіваюцца па-за раслінай, бактэроіды пранікаюць у тканкі каранёў (звычайна бабовых раслін) і толькі там функцыянуюць.
2) Нерухомыя анаэробныя бактэрыі (палачкі), якія не ўтвараюць спораў. Жывуць у ротавай поласці, кішэчніку і палавых органах чалавека; патагенныя віды выклікаюць вострыя запаленчыя працэсы.
т. 2, с. 232
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГАЛАБАКТЭ́РЫІ
(Halobacteriaceae),
сямейства бактэрый, якія развіваюцца ў асяроддзі з вял. колькасцю хлорыстага натрыю (не менш чым 12%). Строгія (аблігатныя) аэробы. Адрозніваюць 2 роды: рухомыя палачкі і нерухомыя кокі. Жывуць у салёных вадаёмах, саланчаковых глебах, развіваюцца ў расолах, салёных рыбе і мясе. Вял. колькасць солей у асяроддзі неабходна для падтрымкі структурнай цэласнасці цытаплазматычнай мембраны і функцыянавання звязаных з ёй ферментных сістэм, а таксама для забеспячэння трываласці клетачных сценак галабактэрый. Утвараюць пігменты караціноіды, якія афарбоўваюць калоніі галабактэрый у чырвоны колер.
т. 4, с. 442
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ноль нуль, род. нуля́ м.;
абсолю́тный ноль физ. абсалю́тны нуль;
свести́ до ноля́ зве́сці да нуля́;
ноль внима́ния нуль ува́гі;
ноль без па́лочки нуль без па́лачкі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
prątek
prąt|ek
м.
1. разм. пруток;
2. біял. бацыла; палачка;
~ki Kocha — палачкі Коха
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
passing1 [ˈpɑ:sɪŋ] n. fml
1. прахо́джанне
2. працяка́нне;
with the passing of the years з гада́мі;
with the passing of time з ця́гам ча́су
3. fml смерць; кане́ц
4. sport абго́н;
passing the baton перада́ча эстафе́тнай па́лачкі
♦
in passing мімахо́дам, між і́ншым
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
серсо́
(фр. cerceau = абруч, ад лац. circus = кола)
гульня з тонкім лёгкім абручом, які падкідаюць і ловяць спецыяльнай палачкай, а таксама прылады для гэтай гульні (абручы і палачкі).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
па́лочка в разн. знач. па́лачка, -кі ж.;
бараба́нные па́лочки бараба́нныя па́лачкі;
дирижёрская па́лочка дырыжо́рская па́лачка;
туберкулёзная па́лочка туберкулёзная па́лачка;
волше́бная па́лочка фольк. чарадзе́йная па́лачка;
палочка-выруча́лочка па́лачка-выруча́лачка;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ля́сткі 1, ля́сточкі, лёсточкі, лю́сточкі ’вертыкальныя палачкі ў драбіне’ (Маслен.; луніт, Шатал.; рэч., Мат. Гом.; лях., ганц., Сл. ПЗБ). Беларускае. Утварылася ў выніку кантамінацыі ляска ’тс’ і ⁺лества з прасл. lěst‑va ’лесвіца’. Гл. таксама лёсткі.
Ля́сткі 2, ля́сточкі ’кліны пад пахвамі ў кашулі’ (Тарн.). Узнікла ў выніку кантамінацыі ням. Lasche ’клін у сукенцы’ (с.-в.-ням. lasche, ісл. laski) і бел. ластаўка 2 ’клін пад пахвамі’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сало́мка, ‑і, ДМ ‑мцы, ж.
1. Памянш.-ласк. да салома. Саломку выгнуўшы дугою, Звісае колас над зямлёю. Колас.
2. зб. Сцёблы абабітага льну, канапель. Бор павялічвае ўраджай саломкі і насення льну. «Весці».
3. Спец. Тонкія драўляныя палачкі, з якіх робяць запалкі. Машыны наразаюць саломку для запалак. «Беларусь».
4. Назва некаторых гатункаў цукерак, пячэння, макароны і пад. у выглядзе тонкіх доўгіх палачак або трубачак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)