Віскоцце ’віскатанне, віск’ (КТС, М. Ракітны). Утворана ад eiCKüTa < viskotъ і суф. ‑ьje, які вельмі рэдка далучаўся да назоўнікаў (sъnьje, ustьje). Назоўнікі, утвораныя пры дапамозе гэтага суфікса, могуць набываць абстрактнае абагульняльнае значэнне; параўн. драг. нудо́тьте ’нуда’, дрымо́тьте ’дрымота’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

нэ́ндза, ‑ы.

Разм.

1. ж. Незабяспечанасць сродкамі існавання; галеча, беднасць. [Крочак:] — Ці плакаў я? Скажу адкрыта — Не надта борзды я да слёз. Я сіратою ў нэндзе рос. Колас. Ляснік жыве ў нэндзы і раптам выкладае сыну цэлы рубель. Лужанін.

2. м. і ж. Той (тая), хто ўвесь час ные, скардзіцца; нуда (у 2 знач.). Вочы ў Віці павільгатнелі, ён гатоў быў заплакаць.. — Ой і нэндза, — папракнуў Юрка сябра тым словам, якім папракала часам маці яго самога, калі ён крыўдзіўся за што-небудзь і плакаў. Хадкевіч.

3. ж. Тое, што і нуда (у 1 знач.). — Яшчэ два дні і з нэндзы памёр бы, — кажа Позняк на вуліцы. Мурашка.

[Польск. nędza.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гнести́ несов.

1. уст. душы́ць, ці́снуць, гне́сці;

2. перен. (приводить в подавленное состояние) гне́сці, му́чыць;

тоска́ гнетёт нуда́ гняце́;

3. (притеснять) прыгнята́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

То́сна ’млосна’ (гродз., Сл. ПЗБ), то́скна ’тужліва, сумна’ (Ласт.), ст.-бел. то́скно ’тс’ (XVII ст., Карскі, 1, 88). Да таскні́ць ’тужыць, нудзіцца, сумаваць’ (гл.), параўн. ст.-польск. teskno/tesno ’сумна’, ’непрыемна, крыўдна’ і спрошчанае дыял. ckno (*tъskn‑ > *tskn‑ > ckn‑) ’сумна, тужліва’, ’моташліва, нудліва’, ’саладжава’, н.-луж. tešno, stysno ’палахліва, жудасна’, ’цяжка, змрочна’, в.-луж. tyšno ’тс’, ’сумна, маркотна, засмучана’, чэш. je mu teskno ’яго сум, туга бярэ за сэрца’, славац. teskno, tesno ’тужліва’. Да праславянскага прыметніка *tъsknъ ’смутны, тужлівы, прыгнечаны’, які ад назоўніка *tъska ’смутак, прыгнечанасць, дрэннае самаадчуванне, млоснасць, нуда’ (гл. таска), параўн. рус. тоска́ ’туга, нуда, смутак’, стараж.-рус. тъска ’бура на моры (з марской хваробай)’, ’цяжкасць, гора, сум, неспакой’ (Борысь, 632; Фасмер, 4, 88; ЁСУМ, 5, 612). Найбліжэйшым і.-е. адпаведнікам з’яўляецца літ. taũsti ’сумаваць’ (Махэк₂, 641).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

тоска́ ж.

1. туга́, -гі́ ж.;

2. (скука) нуда́, -ды́ ж., сму́так, -тку м.;

наводи́ть тоску на кого́-л. наганя́ць нуду́ на каго́-не́будзь.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

недаста́ча, ‑ы, ж.

1. Адсутнасць патрэбнай колькасці каго‑, чаго‑н. Недастача вады. □ Хлапец усміхнуўся, і тут выявілася ў яго недастача пярэдніх зубоў. Самуйлёнак.

2. Адсутнасць якой‑н. маёмасці, грошай і пад., выяўленая пры праверцы магазіна, установы і пад. [Жанчына:] — Я ўчотчыца фермы. У мяне вунь недастача, судзіць збіраюцца. Навуменка.

3. Адсутнасць дастатковых сродкаў на пражыццё; недахоп самага неабходнага. З кожнай хаты нуда, Недастача глядзіць. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

śmiertelny

śmierteln|y

смяротны;

cios ~y — смяротны ўдар;

łoże ~e — смяротная пасцель;

nudy ~e — смяротная нуда, страшэнны сум

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

melancholy

[ˈmelənkɑ:li]

1.

n., pl. -cholies

1) журба́, марко́та, нуда́, туга́ f.; сум -у m.; мэлянхо́лія f.

2) задуме́ннасьць, заду́млівасьць f.

2.

adj.

1) марко́тны, тужлі́вы, су́мны; ну́дны

a melancholy smile — су́мная ўсьме́шка

2) задуме́нны, заду́млівы

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

смяро́тны

1. сме́ртный;

~нае ло́жа — сме́ртный одр;

2. (приносящий смерть, лишающий жизни) сме́ртный, смерте́льный, смертоно́сный;

с. вы́падак — сме́ртный (смерте́льный) слу́чай;

с. яд — смерте́льный (смертоно́сный) яд;

3. перен. смерте́льный;

~ная нуда́ — смерте́льная тоска́;

◊ с. грэх — сме́ртный грех

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уны́ние ср. марко́та, -ты ж.; туга́, -гі́ ж.; сум, род. су́му м., сму́так, -тку м., журба́, -бы́ ж.; (скука) нуда́, -ды́ ж.;

впасть в уны́ние замарко́ціцца (затужы́ць, засумава́ць, засмуці́цца, зажуры́цца, занудзі́цца).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)