перыме́трый

(ад перы- + гр. metra = матка)

брушны покрыў маткі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

ха́тка ж kléine Hütte;

◊ свая́ ха́тка як ро́дная ма́тка ≅ éigner Herd ist Góldes wert

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

вандро́вец, ‑роўца, м.

Разм. Тое, што і вандроўнік. Шапку зняў [сын] і глянуў моўчкі на сваю старую хатку, дзе хусцінкай церла вочы Па сынах-вандроўцах матка. Дубоўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

павыву́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

Вывучыць усё, многае або ўсіх, многіх. Павывучваць вершы. □ [Настасся:] — Матка павырошчвала, павывучвала [дзяцей], а цяпер глядзіць на іх — не нарадуецца. Ракітны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

умата́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.

1. каго-што. Абматаць, апавіць некалькі разоў.

У. пакунак шпагатам.

2. што. Матаючы (ніткі) у клубок, заматаць унутр што-н. пабочнае.

У. напарстак у клубок.

3. што і чаго. Намотваючы, змясціць у чым-н., на чым-н.

Вялікага матка ў адзін клубок не ў.

|| незак. умо́тваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

павыро́шчваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

Вырасціць, выгадаваць усіх, многіх або ўсё, многае. Павырошчваць кветкі. □ [Настасся:] — Матка павырошчвала [дзяцей], павывучвала, а цяпер глядзіць на іх — не нарадуецца. Ракітны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Кле́тачка ’соты, матачнік’ (Мат. Гом.), ’сетачка з дзіркамі ў вуллі, праз якія матка не можа пралезці’ (Сцяшк.). Гл. клетка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дарагі́, -а́я, -о́е; даражэ́йшы.

1. Які каштуе многа грошай, высока цэніцца; проціл. танны.

Дарагая мэбля.

Дорага (прысл.) каштуе.

2. перан. Які звязаны з вялікімі намаганнямі, ахвярамі.

Дарагая перамога.

3. перан. Такі, якім даражаць, якога шануюць.

Нам дарагая памяць герояў.

Дарагая тая хатка, дзе радзіла мяне матка (прыказка).

4. Ласкавы, мілы, любімы.

Д. друг.

Пішы часцей, дарагая сяброўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зяме́лька, ‑і, ДМ ‑льцы, ж.

Разм. Нар.-паэт. Ласк. да зямля ​1 (у 3, 5 знач.); зямліца. Зямелька — матка наша: і корміць, і поіць, і адзявае нас. З нар.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гістэраско́п

(ад гр. hystera = матка + -скоп)

медыцынская прылада для агляду ўнутранай поласці маткі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)