Wéisel

f -, -n i m -s, - пчалі́ная ма́тка

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Трутнёўка ‘пчаліная матка, ад якой выводзяцца толькі трутні’ (Сцяшк., Варл.; слаўг., Нар. сл., Скарбы, Сл. ПЗБ), трутнёўка ‘тс’ (Мат. Гом.), трутоўка ‘тс’ (Сцяшк.; лід., Сл. ПЗБ, ПСл; слаўг., Нар. сл., Скарбы, ПСл), труто́вка, тру́тныха ‘тс’ (Сл. Брэс.), труто́ўка ‘неаплодненая матка’ (Анох.). Да тру́цень (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

свякро́ў, свекрыві, ж.

Маці мужа. — Матка! А калі гэта да нас Шпак з будкі прыходзіў? — спытала адна маладзіца сваю свякроў, бабку Тацяну. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ха́тка ж. kléine Hütte;

◊

свая́ ха́тка як ро́дная ма́тка ≅ éigner Herd ist Góldes wert

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

павыву́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

Вывучыць усё, многае або ўсіх, многіх. Павывучваць вершы. □ [Настасся:] — Матка павырошчвала, павывучвала [дзяцей], а цяпер глядзіць на іх — не нарадуецца. Ракітны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вандро́вец, ‑роўца, м.

Разм. Тое, што і вандроўнік. Шапку зняў [сын] і глянуў моўчкі на сваю старую хатку, дзе хусцінкай церла вочы Па сынах-вандроўцах матка. Дубоўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

умата́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.

1. каго-што. Абматаць, апавіць некалькі разоў.

У. пакунак шпагатам.

2. што. Матаючы (ніткі) у клубок, заматаць унутр што-н. пабочнае.

У. напарстак у клубок.

3. што і чаго. Намотваючы, змясціць у чым-н., на чым-н.

Вялікага матка ў адзін клубок не ў.

|| незак. умо́тваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

павыро́шчваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

Вырасціць, выгадаваць усіх, многіх або ўсё, многае. Павырошчваць кветкі. □ [Настасся:] — Матка павырошчвала [дзяцей], павывучвала, а цяпер глядзіць на іх — не нарадуецца. Ракітны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гістэраско́п

(ад гр. hystera = матка + -скоп)

медыцынская прылада для агляду ўнутранай поласці маткі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Кле́тачка ’соты, матачнік’ (Мат. Гом.), ’сетачка з дзіркамі ў вуллі, праз якія матка не можа пралезці’ (Сцяшк.). Гл. клетка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)