со́лтыс
(ст.-польск. szołtys, ад с.-в.-ням. schultheise)
вясковы стараста ў Вялікім княстве Літоўскім, феадальнай і буржуазнай Польшчы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
кабала́
(тур. kabala, ад ар. kabal = дагавор аб куплі-продажы)
1) даўгавое абавязацельства ў Вялікім княстве Літоўскім (XIV—XVII стст.);
2) перан. поўная, крайне цяжкая эканамічная залежнасць.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
арды́ншчына
(ад арда)
дзяржаўны падатак у Вялікім княстве Літоўскім у 15—16 ст., які ішоў на выплату даніны крымскаму хану.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
во́зны
(ст.-польск. woźny)
службовая асоба ў Польшчы (13—18 ст.) і Вялікім княстве Літоўскім (16—18 ст.), судовы выканаўца.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
пасэ́сія
(лац. possessio)
зямельнае арэнднае ўладанне ў Польшчы, Вялікім княстве Літоўскім, а таксама ў Расіі ў 18 — пач. 19 ст.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Сле́дчы ‘хто вядзе следства’ (ТСБМ). Крукоўскі (Уплыў, 119) безпадстаўна лічыць калькай рус. сле́дователь, параўн. польск. śledczy ‘тс’ і іншыя назвы службовых асоб, шырока вядомыя ў Вялікім княстве Літоўскім і ў Рэчы Паспалітай (ст.-бел. ловчий ‘арганізатар вялікакняжацкага палявання’, крайчий ‘прыдворны, які разразаў ежу, што падавалася вялікаму князю’, а таксама створанае па гэтай мадэлі мостовничий, сокольничий і пад.). Параўн. і народнае следзі́ць ‘асочваць’: пошлі следзщь по следам, то нашлі (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ВА́НАГАС (Vanagas) Аляксандрас
(12.8.1934, в. Буйвенай, Літва — 13.4.1995),
літоўскі мовазнавец. Д-р філал. н. (1984). З 1966 чл. Міжнар. камітэта анамастыкі. Распрацоўваючы праблемы літоўскай анамастыкі, шырока выкарыстоўваў бел. матэрыял: «Утварэнне гідронімаў Літоўскай ССР» (1970; Дзярж. прэмія Літвы 1974), «Этымалагічны слоўнік літоўскіх гідронімаў» і «Семантыка літоўскіх гідронімаў» (1981) і інш. Бел.-літоўскім сувязям прысвяціў працу «Літоўскія элементы ў беларускай анамастыцы» (1968, разам з М.В.Бірылам).
т. 3, с. 500
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
капа́
1. Межавы знак, капец (Нас.).
2. Невялікі, часовы стажок сена (Слаўг.).
3. Сельскі правінцыяльны з'езд у Вялікім Княстве Літоўскім (Н. В. Стороженко. Западнорусские провинциальные сеймики во 2-й пол. XVII в. Киев, 1888).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
гвалт
(польск. gwałt, ад с.-в.-ням. gewalt)
1) насілле, здзек;
2) крык, лямант;
3) від феадальнай павіннасці ў Вялікім княстве Літоўскім.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
кале́гіум
(лац. collegium = таварыства, супольнасць)
закрытая сярэдняя або вышэйшая навучальная ўстанова ў 16—18 ст. у Зах. Еўропе, Польшчы, Вялікім княстве Літоўскім.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)