1. Шматгадовая травяністая расліна сямейства сінюхавых (выкарыстоўваецца ў медыцыне і тэхніцы). Калі павявае вецер, .. шуміць тады лаза і шапоча падсохлая не скошаная ля кустоў асака, сінюха і трава-елка.Пташнікаў.
2. Тое, што і сінюшнасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лазаві́к1 ’мёд, які збіраюць з борцей вясной (астаткі леташняга)’ (Маш.) — ад лазовы мёд < лаза (відавочна, таму, што вясной пчолы збіраюць пылок з коцікаў на лазе і вярбе). Утворана паводле мадэлі верасавы (БелСЭ, 7, 168). Не выключана і магчымасць кантамінацыі лазіць і сакавік (красавік).
Лазаві́к2 ’жыхар балотнага краю’ (экспр.) (Шат.), ’лясун’ (Мат. Гом.). Ад лававы (жыхар) ’які жыве ў лазе’. Да лаза́ (гл.).
Лазавік3 ’вялікі цёмны лешч, які нерастуе ў сярэдзіне красавіка, калі з’яўляюцца першыя лісткі на лазе’ — басейн Нёмана (Жукаў, Рыбы, 1958, 115). Да лаза́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
grape
[greɪp]
n.
1) вінагра́д -у m. (лаза́, я́гады)
2) цёмны фіяле́тава-чырво́ны ко́лер
3) вінагра́дны сок; віно́n.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Вець ’радок, нізка’ (Федар., 6), відавочна, з’яўляецца пераносам з першаснага вець ’галіна’ → ’галіна, на якой у радок сядзяць птушкі’, укр.віть ’галіна’, рус.паўд.веть ’тс’, польск.wić ’тонкі пруток, гнуткая лаза’; ’адросткі раслін’, балг.вица ’тс’, літ.vytìs ’лаза’, лат.vitols ’вярба’, лац.vītis ’вінаградная лаза’, ст.-в.-ням.wîda ’вярба’, ст.-інд.vētasás ’прут, павойная расліна’, авест.vaēiti ’вярба’, н.-перс.bîd, грэч.ὀῖσος ’тс’, ἰτέα (Ϝιτέα) ’вярба’. Прасл.větь мела значэнне ’павойная расліна’. Чаргаванне ў корані. Да віць. Гл. Фасмер, 1, 306; Брукнер, 613; Махэк, 692; Шанскі, 1, В, 77; БЕР, 1, 156.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
але́шнік, ‑у, м., зб.
1. Альховы лес, зараснік альховых кустоў. За полем пачынаўся гай з густога алешніку і бярэзніку.Якімовіч.Густы алешнік і месцамі лаза зялёнай сцяной аплялі азёрныя берагі з усіх бакоў.Галавач.
2. Альховыя дровы, будаўнічы матэрыял з вольхі і пад. Воз алешніку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
алёс, алёсу і альсу, м.
Абл. Нізкі заліўны луг; зарослая хмызняком або трысцём нізіна; забалочанае месца. Побач з дарогай ляжаў цёмны дрымучы алёс. Там сярод дрэў угадваліся лаза, чарот і зялёныя завадзі.Ракітны.Нялёгка дарогаю гэтай ісці, Па алёсах глухіх, у высокім трысці.Зарыцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пераме́л, ‑у, м.
Неглыбокае месца на ўсю шырыню ракі. Цяпер плыткі перамел зарос чаротам, рагазою, па ім як не слалася ніцая лаза.Сачанка.Назаўтра мароз хоць і памацнеў крыху, але яго моцы яшчэ не хапала на тое, каб надзейна стала рака, хоць на перамеле.Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыжыцца дзе‑н. — пра ўсіх, многіх. Папрыжываліся людзі на новым месцы.//(1і2ас.мн.неўжыв.). Прыняўшыся, прыжыцца — пра ўсё, многае. З гадамі лаза месцамі збуцвела, пагніла, а месцамі папрыжывалася, пусціла карэнне і буяла вялізнымі купамі-кустамі.Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчыпа́цца, шчыплюся, шчыплешся, шчыплецца; незак.
1. Шчыпаць (у 1 знач.) каго‑н.
2. Шчыпаць адзін аднаго. Яго [Пецю] пасадзілі паміж двума задзірыстымі вучнямі. Лаза Пецевай спінай яны даставалі адзін аднаго, шчыпаліся і штурхалі ў бакі.Ракітны.
3. Тое, што і шчыпаць (у 2 знач.).
4.Зал.да шчыпаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лаза́ты ’д’ябал, які жыве ў лазе’ (Зайцава, Лінгв. Дасл.) — субстантыўны прыметнік, утвораны пры дапамозе суф. ‑ат‑ы (Бел. гр., 1, 200). Да лаза́ (гл.).