Іл 1 ’адкладанні найдрабнейшых часцінак мінеральных і арганічных рэчываў на дне вадаёмаў’ (ТСБМ). Рус. ил ’тс’, дыял. церск., уладз. ’гліна’, дан. ’топкая балотная гразь’, урал. ’вельмі мелкі наждак, падобны на рачны ці азёрны іл’, польск. ił ’гліна’, в.-луж. jił ’гліна, гразь’, чэш. jíl ’гліна’, славац. íl ’тс’, славен. íl ’іл, гліна’, серб.-харв. уст. il ’гліна’ (XVI ст.), балг. ил ’іл, ціна’, ст.-слав., ст.-рус. илъ ’гліна, іл’. Прасл. *jьlъ (старая ŭ‑аснова, параўн. ст.-бел. иловатыи, рус. дыял. илова́й ’мелкая і балоцістая затока’, ’балота, багна’, славен. ílovica ’гліна, суглінак’, серб.-харв. и̏ловача ’гліна’, балг. иловица ’багністая глеба’, макед. иловица ’гліна’) звязваюць з лат. īls ’вельмі цёмны’, грэч. ΐλΰς, р. скл. ‑ύος ’іл, ціна, гразь’ < і.-е. *īlu‑. Гл. Бернекер, 1, 424; Фасмер, 2, 126; Покарны, 1, 499; Безлай, 1, 209; Трубачоў, Эт. сл., 8, 221–222, дзе іншая літ-ра.

Іл 2 ’крухмал’ (віц., полац., Нар. сл., 94, 198). Семантычны перанос паводле спосабу прыгатавання, калі крухмал адкладваецца падобна ілу; параўн. рус. смал. ил ’бульбяны крухмал’, калін. ’хлебны іл, хлебная гушча, якая застаецца пасля варкі піва’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

mączka

ж.

1. мука (дробнага памолу);

mączka ziemniaczana — крухмал;

mączka kostna — касцявая (касцяная) мука;

mączka rybna — рыбная мука;

2. бат. крухмал;

3. уст. цукар-пясок

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

амілаідо́з

(ад гр. amylon = крухмал + eidos = выгляд)

парушэнне бялковага абмену ў арганізме.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

барбамі́л

[ад барб(ітураты) + гр. amylon = крухмал]

снатворны сродак з групы барбітуратаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

амілінтры́ты

(ад гр. amylon = крухмал + нітрыты)

складаныя эфіры амілавых спіртоў і азоцістай кіслаты.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

АМІЛАПЕКЦІ́Н,

поліцукрыд, разгалінаваныя малекулы якога пабудаваны з астаткаў α—d-глюкозы. Уваходзіць у састаў крухмалу (звычайна 70—90%). У т.зв. воскападобных сартах кукурузы, ячменю, рысу крухмал складаецца толькі з амілапекціну. Раствор амілапекціну афарбоўваецца ёдам у чырвона-фіялетавы колер.

т. 1, с. 317

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

са́гавы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да сага ​2. Сагавыя крупы. // Прыгатаваны з сага. Сагавая каша.

2. Састаўная частка назвы некаторых відаў пальмаў, у сарцавіне якіх збіраецца крухмал.

3. у знач. наз. са́гавыя, ‑ых. Клас трапічных раслін, да якога адносіцца сагавая пальма і некаторыя іншыя расліны, падобныя на яе.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

амілацэта́т

(ад гр. amylon = крухмал + ацэтат)

арганічнае злучэнне, амілавы эфір воцатнай кіслаты, бясколерная вадкасць.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

бата́т

(ісп. batata)

расліна сям. павоевых, клубні якой багатыя на крухмал і цукар; салодкая бульба.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

глікаге́н

(ад гліка- + -ген)

жывёльны крухмал, які ўтвараецца з цукру крыві ў печані і мышцах.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)