пячы́, пяку́, пячэ́ш, пячэ́; пячо́м, печаце́, пяку́ць; пёк, пякла́, -ло́; пячы́; пе́чаны; незак.
1. што. Гатаваць (ежу) сухім награваннем на адкрытым агні, у прыску, духу ці на патэльні.
П. пірагі.
П. бульбу.
П. яечню.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), каго-што і без дап. Дзеяннем чаго-н. гарачага, едкага ці вельмі халоднага ўтвараць апёк, адчуванне апёку.
Сонца пякло неміласэрна.
Крапіва пячэ.
Мароз пёк твар.
|| зак. спячы́, спяку́, спячэ́ш, спячэ́; спячо́м, спечаце́, спяку́ць; спёк, спякла́, -ло́; спячы́; спе́чаны.
|| наз. пячэ́нне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
свёкраў, ‑ава.
Які належыць свёкру. [Зося] пазнала свёкраў голас. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Жгу́чка ’крапіва’ (Бяльк.). Рус. дыял. кур., смал., арханг., пск., укр., палес. жгучка ’тс’. Утворана, відаць, яшчэ ў ст.-рус. мове ад дзеепрыметніка незал. стану цяп. ч. з суфіксам ‑уч суадноснага з дзеясловам жьг‑ти, жьг‑а‑ти (гл. жгаць 1) з суфіксам ‑ьк‑а паводле дзеяння. Параўн. пякучка, трасучка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
глушы́ць, глушу́, глу́шыш, глу́шыць; незак., каго-што.
1. Перашкаджаць слухаць.
Розныя шумы глушылі прамову, і нічога не было чуваць.
2. Рабіць нячутным, заглушаць.
Г. радыё.
3. Не даваць расці, перашкаджаць развіццю чаго-н.
Крапіва глушыла буракі.
Г. ініцыятыву (перан.).
4. Моцным ударам аглушаць, пазбаўляць прытомнасці.
Г. рыбу.
5. Выключаць (матор, машыну і пад.).
Г. матор.
6. Вельмі многа піць чаго-н. (пераважна пра алкаголь; разм.).
Г. гарэлку.
|| зак. заглушы́ць, -глушу́, -глу́шыш, -глу́шыць; -глу́шаны (да 1—3 і 5 знач.) і аглушы́ць, аглушу́, аглу́шыш, аглу́шыць; аглу́шаны (да 4 знач.).
|| наз. глушэ́нне, -я, н. (да 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
бядо́вы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Бойкі, смелы. [Гарлахвацкі:] Бядовая ты ў мяне, Нюра. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мазгаўня́, ‑і, ж.
Разм. груб. Галава. І хрысціць кулак мазгаўню цвердалобую. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
памо́рак, ‑рка, м.
Уст. Мор. Надышоў паморак, голад, Пачала здыхаць жывёла. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
амбара́с, ‑у, м.
Уст. Клопаты, турботы, непакой. Колькі амбарасу Каля гэтай справы! Крапіва.
[Фр. embarras.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пласкуга́, плашчуга́, плоска ’пырнік з мяцёлкай’ (іўеў., дзятл., Сцяшк. Сл.), ’пустазелле (макрыца, крапіва) — корм свінням’ (Скарбы), плашчу́га ’брыца, Echinochloa crus gaili Roem.’ (гродз., мін., кобр., ЛА, 1), плашчыца ’тс’ (рас., тамсама). Польск. ploskur, płaskur, ploskunnccr ’сорт пшаніцы, Tnticum squaiTosunr, ’ячмень-пласкун©/?/шет!!я ’пэўнае агароднае пустазелле’. Да плоскі (гл.). Названы паводле плоскай формы сцябла расліны (альбо коласа збожжавых).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
і́хны, ‑ая, ‑яе.
Абл. Іхні. Фельчар іхны нагу.. [Міколе] перавязаў (вышэй калена куля папала). Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)