root​1 [ru:t] n.

1. ко́рань (расліны);

take roots пуска́ць карані́;

root vegetables караняпло́ды

2. прычы́на, крыні́ца;

the root of the problem крыні́ца прабле́мы

3. ко́рань (зуба, языка, воласа);

the root of a tooth ко́рань зу́ба

4. pl. roots карані́, су́вязі; прывы́чнае акружэ́нне

5. ling., math. ко́рань

♦

put down roots пуска́ць карані́;

root and branch грунто́ўна, карэ́нным чы́нам; радыка́льна

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Пло́мба ’цвёрдае рэчыва, якім закладваецца дупло зуба’, ’металічны забаронны знак’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ). Праз рус. мову з ням. Plombe, якое з plombieren ’пламбаваць’ < франц. plomber ’ушчыльняць, заліваючы растопленым волавам’ < plomb ’волава’ < лац. plumbum ’тс’ (Фасмер, 3, 284; Банькоўскі, 2, 610). Палес. драг. плёмба, блёмба — праз польск. plomba ’пломба’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

эвальвенто́метр

(ад эвальвента + -метр)

прыбор для вымярэння пагрэшнасцей эвальвентнага профілю зуба зубчатага кола ў сячэнні, перпендыкулярным яго восі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

stump​1 [stʌmp] n.

1. пень, абру́бак; пянёк (зуба); недаку́рак, аку́рак

2. імправізава́ная трыбу́на;

be on the stump ве́сці агіта́цыю

3. joc. нага́;

stir one’s stumps спяша́цца, варушы́цца

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

crown​1 [kraʊn] n.

1. каро́на, вяне́ц;

the Crown ула́да мана́рха

2. вяно́к (з кветак)

3. кро́на (манета)

4. вяршы́ня, вершалі́на, верхаві́на (чаго-н.); ма́каўка (галавы)

5. каро́нка (зуба)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

абкало́ць², -калю́, -ко́леш, -ко́ле; -калі́; -ко́латы; зак., каго-што.

1. Пакалоць чым-н. вострым вакол чаго-н. або па ўсёй паверхні; параніць уколамі каго-, што-н.

А. рукі калючкамі руж.

2. Зрабіць ін’екцыю або некалькі ін’екцый лекавых сродкаў вакол якога-н. хворага месца (раны, зуба і пад.).

А. зуб абязбольвальнікам (разм.).

3. Уздзейнічаць на вышэйшую нервовую дзейнасць, зрабіўшы ін’екцыю псіхатропных рэчываў (разм.).

|| незак. абко́лваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. абко́лванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

экстра́кцыя

(лац. extractio = выцягванне, здабыванне)

1) раздзяленне цвёрдых ці вадкіх сумесей пры дапамозе апрацоўкі іх рознымі растваральнікамі;

2) аперацыя выдалення зуба.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

пло́мба, ‑ы, ж.

1. Кавалак свінцу або якога‑н. пластычнага матэрыялу з адціснутым кляймом ці пячаццю, які прывешваецца да розных прадметаў, прыбораў, дзвярэй памяшканняў, вагонаў і пад. як забаронны знак. — Не будзем доўга гадаць, а самі паглядзім, што там такое, — сказаў начальнік вакзала і сарваў з дзвярэй вагона пломбу. Сяргейчык.

2. Кавалачак цвёрдага рэчыва, якім закладваецца дупло сапсаванага зуба. Цэментная пломба.

[Ад лац. plumbum — свінец.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абра́зія

(лац. abrasio = саскрабанне)

1) геал. разбурэнне хвалямі і прыбоем берагоў акіянаў, мораў, азёраў, вадасховішчаў;

2) мед. выскрэбванне (слізістай абалонкі маткі, лункі зуба і інш.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ко́рань, -я, мн. карані́, каранёў, м.

1. Падземная частка расліны, пры дапамозе якой яна замацоўваецца ў зямлі і атрымлівае пажыўныя рэчывы.

Выкапаць куст з коранем.

2. Частка зуба, ногця, воласа і пад., якая знаходзіцца ў целе.

К. зуба.

3. перан. Пачатак, аснова чаго-н.

К. зла.

4. У граматыцы: асноўная частка слова без суфікса і прыстаўкі.

Правільна вызначыць к. слова.

5. У матэматыцы: лік, які пры ўзвядзенні ў пэўную ступень дае дадзены лік.

Квадратны к.

Здабыць к.

◊

Глядзець у корань (разм.) — унікаць у сутнасць якой-н. справы.

Вырваць з коранем — канчаткова пазбавіцца ад чаго-н.

На корані — пра расліны: не зжаты, не скошаны.

Пад корань —

1) ля самай асновы (ссякаць, зразаць што-н.).

Высякаць кусты пад корань;

2) канчаткова (разбураць, знішчаць).

Пусціць карані — трывала, надоўга абаснавацца дзе-н.

У корані —

1) зусім, абсалютна (не згаджацца з чым-н.);

2) у самай аснове, карэнным чынам (змяняць і пад.).

У корані змянілася жыццё.

|| памянш. карэ́ньчык, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 і 2 знач.).

|| прым. каранёвы, -ая, -ае (да 1, 2 і 4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)