лагары́фм, ‑а, м.

У матэматыцы — паказчык ступені, у якую трэба ўзвесці лік-аснову, каб атрымаць дадзены лік. Сістэма лагарыфмаў. □ Янча перагортвае табліцу лагарыфмаў і, адшукаўшы патрэбную функцыю вугла, запісвае яе ў сшытак. Васілевіч.

[Ад грэч. logos — адносіны і arithmos — лік.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пазыко́вы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да пазыкі (у 1 знач.). Пазыковая аперацыя.

2. Які звязаны з выдачай пазыкі (у 2 знач.). Пазыковы банк.

3. Узяты або дадзены ў доўг. Пазыковая сума.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разда́ць¹, -да́м, -дасі́, -да́сць; -дадзі́м, -дасце́, -даду́ць; -да́ў, -дала́, -ло́; -да́й; -да́дзены; зак., каго-што.

Аддаць усё, многае многім.

Р. падарункі.

Р. сшыткі.

|| незак. раздава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́, -даю́ць.

|| наз. разда́ча, -ы, ж.; прым. разда́тачны, -ая, -ае.

Р. пункт.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

распрада́ць, -да́м, -дасі́, -да́сць; -дадзі́м, -дасце́, -даду́ць; -да́дзены; зак., каго-што.

Прадаць па частках, паступова ўсё дарэшты.

Р. маёмасць.

|| незак. распрадава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́, -даю́ць; -дава́й.

|| наз. распрада́жа, -ы, ж. і распро́даж, -у, м.

|| прым. распрада́жны, -ая, -ае (спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Лагары́фм ’паказчык ступені, у якую трэба ўзвесці лік- аснову, каб атрымаць дадзены лік’ (ТСБМ). Запазычана з рускай мовы (Крукоўскі, Уплыў, 89) < фр. logarithme < лац. logarithmus. Слова стварыў шатландскі матэматык Джон Нэпір у 1614 г. (Фасмер, 2, 509).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

апасро́дкаваны, ‑ая, ‑ае.

Кніжн.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад апасродкаваць.

2. у знач. прым. Дадзены не непасрэдна, а праз каго‑, што‑н. іншае. Уплыў Міцкевіча па беларускіх паэтаў другой паловы XIX стагоддзя быў апасродкаваны. Лойка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

басе́йн, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Спецыяльна збудаваны штучны вадаём для плавання, купання.

Зімні б.

Спартыўны б.

2. Тэрыторыя, з якой паверхневыя і грунтавыя воды сцякаюць у дадзены вадаём.

Б.

Прыпяці.

3. Зона залягання карысных выкапняў.

Каменнавугальны б.

|| прым. басе́йнавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

надда́ць, -да́м, -дасі́, -да́сць; -дадзі́м, -дасце́, -даду́ць; -да́дзены; зак. (разм.)

1. што і чаго. Дадаць, дабавіць да таго, што ўжо было раней.

Н. пары.

2. чаго і без дап. Павялічыць хуткасць.

Н. кроку.

Н. ходу.

|| незак. наддава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́, -даю́ць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пака́зчык, -а, мн. -і, -аў, м.

1. У матэматыцы: паказчык ступені — лічбавае або літарнае абазначэнне, якое паказвае ступень, у якую ўзводзіцца дадзены лік або выраз.

2. Тое, па чым можна меркаваць пра развіццё і ход чаго-н.

Паказчыкі высокай культуры і адукаванасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

штурха́ч, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Дэталь, прыстасаванне для падштурхоўвання чаго-н. (спец.).

Ш. клапана.

2. Дапаможны паравоз у хвасце цягніка або самаходнае судна, якое штурханнем рухае баржы (спец.).

3. перан. Чалавек, якому даручана падштурхнуць, паскорыць патрэбную ў дадзены момант справу (разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)