пракруці́цца, ‑кручуся, ‑круцішся, ‑круціцца; зак.
1. Павярнуцца вакол сваёй восі; зрабіць кругавы рух. Грузавік глуха забурчаў, правае кола, каля якога валтузіўся Пятрок, пракруцілася са два разы. Хадановіч.
2. Круціцца некаторы час. Дзіця пракруцілася ў ложку ўсю ноч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дрыгаце́ць, ‑ціць; незак.
Разм. Дрыжаць, трэсціся, калаціцца. Глуха калацілася паветра ад стрэлаў гармат, і з ім калаціліся-дрыжалі вокны-шыбы, і хатка дрыгацела, як калыска. Нікановіч. // Мігцець, трапятаць. На ясным небе загараліся зоркі, дрыгацелі, свяціліся рознакаляровымі агеньчыкамі, пераліваліся. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перазво́ньваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Незак. да перазваніць.
2. Званіць папераменна ва ўсе званы. // Звінець папераменна (пра званы, званочкі).
3. Папераменна звінець, удараючыся аб што‑н. або адно аб адно. Глуха гудзелі і перазвоньвалі металам гарматныя вежы. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сурдзі́на, сурдзі́нка ’прыстасаванне для прыглушэння гуку ў музычных інструментах’ (ТСБМ), сурды́на ’тс’ (Некр. і Байк.), пад сурдзі́нку (сурды́нку) ’ціха, прыглушана; цішком, употай’ (ТСБМ; Полымя, 1998, 3, 248). Праз рус. сурдина або польск. surdyna з франц. sourdine < італ. sordina (sordino) ’тс’, утворанага ад sordo ’глухі, прыглушаны’, што, у сваю чаргу, узыходзіць да лац. surdus ’глухі, які глуха гучыць’ (Фасмер, 3, 806; ЕСУМ, 5, 479).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
głucho
1. глуха;
2. шчыльна; моцна;
na głucho zamknięte okno — шчыльна (моцна) зачыненае акно;
głucho milczeć — глуха маўчаць; не сказаць ні слова;
głucho o tym — аб гэтым ні слова;
jest głucho o kim/czym — нічога не вядома (нічога не чуваць) пра каго/што
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
вар’яце́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
1. Траціць розум, даходзіць да псіхічнага расстройства.
2. перан. Бурна і хаатычна праяўляцца. Громы з перунамі вар’яцелі, зліваючыся ў адну суцэльную кананаду. Якімовіч. Вар’яцеў.. Сож. Шалела завіруха, Маланкі бліскалі, а дождж, А град сек доўга, глуха. Куляшоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гняўлі́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які лёгка прыходзіць у стан гневу; крыўдлівы, зласлівы. Як не іду есці — кажуць гняўлівая. З нар. // Тое, што і гнеўны. Ударыў у елку гняўлівы пярун. Купала. // перан. Які выражае гнеў. І глуха плошчы загулі Гняўлівай моваю плакатаў. Багун.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ускры́кнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
Разм. Нечакана, адрывіста крыкнуць. Убачыўшы раптам перад сабой незнаёмага чалавека, .. [жанчына] спалохалася, але прыгледзеўшыся, ускрыкнула радасна. Мележ. — Васілёк мой! — глуха ўскрыкнула Ірына, схапіла аберуч дзіцё і — страшная, збялелая — прагна цалавала яго, перабірала .. светлыя валосікі, змывала з цемені кроў. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прытушы́цца, ‑тушыцца; зак.
1. Стаць менш яркім; зацямніцца. Вербы крыху памутнелі, прытушыліся змрокам. Глуха і цяжка ўздыхае Дняпро. Ракітны. [Іван] з задавальненнем падумаў, што пад дажджом прытушыцца, пацямнее яго паласатая, бачная здалёк стракатасць. Быкаў.
2. перан. Аслабіцца, стрымацца (пра пачуцці). Прытушылася нервовая рашучасць у зыркіх вачах Жука. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
турбі́на, ‑ы, ж.
Рухавік, які ператварае кінетычную энергію вады, пары, газу ў механічную работу. Газавая турбіна. Паравая турбіна. □ Неяк нечакана змоўкла вёска, не чуваць было ні галасоў, ні шуму машын, толькі на рэчцы глуха грукала турбіна і шумела вада. Шамякін. Стары ўспомніў дзень, калі турбіна загула. Вялюгін.
[Фр. turbine.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)