Такі, якога поўнасцю не ўсвядомілі, не зразумелі. З адчуваннем неўсвядомленай віны падышла Валя да дому.Карпаў.Усё праходзіла з гадамі, Набыта цяжкаю цаной: Ад неўсвядомленага «ма-ма» Да бессмяротнага «За мной!»Жычка.// Бессвядомы. Неўсвядомлены страх. Неўсвядомленая трывога. □ Нейкая няўлоўная і неўсвядомленая думка стала карцець.. [Лабановічу], разганяць добры настрой.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1) у антычным вершаскладанні стапа з 3 складоў — 2 кароткіх і 1 доўгага (◡◡-).
2) У сілаба-танічным вершаскладанні 3-складовая стапа з рытмічным націскам на трэцім складзе (- - -́): «Пацяклі́, паплылі́ за гадамі́ гады́... // На гусля́равым на́спе жвіро́вым...» (Я.Купала. «Курган»). У рус. паэзіі анапест упершыню ўжыў А.Сумарокаў у «Одзе супраць зладзеяў». У бел. паэзіі ўзнік у канцы 19 ст. разам з развіццём новых формаў верша.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
цэнзу́рны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да цэнзуры (у 2, 3 знач.). Цэнзурны нагляд. □ 80‑я гады мінулага стагоддзя былі гадамі жорсткай рэакцыі і лютых цэнзурных ганенняў.«Полымя».
2. Які адпавядае патрабаванням цэнзуры (у 2 знач.). Цэнзурныя матэрыялы.// Прыстойны. А ў другім канцы вуліцы два хлапецкія галасы «гарланілі» не зусім цэнзурныя прыпеўкі.Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
passing1[ˈpɑ:sɪŋ]n.fml
1. прахо́джанне
2. працяка́нне;
with the passing of the years з гада́мі;
with the passing of time з ця́гам ча́су
3.fml смерць; кане́ц
4.sport абго́н;
passing the baton перада́ча эстафе́тнай па́лачкі
♦
in passing мімахо́дам, між і́ншым
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ail
[eɪl]
v.
1) бале́ць, даляга́ць
What ails you? —
а) Што табе́ даляга́е?
б) У чым спра́ва?
2) цярпе́ць, быць хво́рым, хварэ́ць, недамага́ць
She ailed for years — Яна́ недамага́ла гада́мі
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ГІДРАЦЭ́ЛЕ
(ад гідра... + грэч. kēlē пухліна),
збіранне серознай вадкасці ў абалонках яечка з прычыны цяжкага адтоку яе па лімфатычных вузлах. Бывае прыроджаным (пры парушэннях эмбрыягенезу) і набытым (пры траўмах, запаленчых працэсах, пухлінах яечка і яго прыдатка, сардэчнай дэкампенсацыі). Пры вострым гідрацэле — раптоўны боль, прыпухласць, пачырваненне скуры; хранічнае гідрацэле развіваецца павольна, гадамі. Машонка пры гідрацэле грушападобнай формы, межы вадзянкі акрэслены пахвінным каналам, скура расцягнутая, без складак, бліскучая, яечка можа не вызначацца. Лячэнне: пры вострым гідрацэле — устараненне асн. захворвання, пры хранічным — хірургічнае.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
пацячы́, ‑цячэ; ‑цякуць; пр. пацёк, ‑цякла, ‑цякло; зак.
Пачаць цячы. Пацяклі ручаі. □ Па маршчыністым твары пацяклі слёзы, буйныя, салёныя.Гурскі.Стары Банэдык згадзіўся даць .. [хлопцам] човен, нават заканапаціў яго і пасмаліў, каб не пацёк у дарозе.Чарнышэвіч.Пацяклі, паплылі за гадамі гады...Купала.Радасна грымнуў аркестр на хорах, і пацяклі павольныя гукі паланеза.Караткевіч.З прыходам вясны малочны статак прыбавіў малака, у касу пацёк .. свежы струменьчык грошай.Місько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ААГЕНЕ́З
(ад аа... + ...генез),
паслядоўны працэс развіцця жаночай гаметы ад першаснай палавой клеткі да спелага яйца. Ахоплівае стадыі: размнажэння (павелічэнне колькасці дыплоідных палавых клетак — аагоніяў), росту аацытаў (павольны ў першай фазе, якая ў чалавека і жывёл можа працягвацца гадамі, у другой фазе — хуткі, з інтэнсіўным павелічэннем аб’ёмаў клетак) і іх выспявання (меятычнае дзяленне з утварэннем гаплоідных яйцаклетак, здольных да апладнення). У губак, некаторых кішачнаполасцевых і чарвей аагенез адбываецца ў любой частцы цела, у астатніх жывёл і чалавека лакалізаваны ў яечніках, у раслін — у аагоніях, архегоніях або зародкавым мяшку.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Seris venit usus ab annis
Вопыт прыходзіць з гадамі.
Опыт приходит с годами.
бел. Замоладу дурань, пад старасць мудр. Як галава сівее, то чалавек мудрэе.
рус. Старый пёс на ветер не лает. Старый ворон не мимо каркает. Старый волк знает толк. Седина в бороду ‒ ум в голову. Старость опытом богата. Седая бородушка ‒ золотая головушка.
фр. On doit être sage quand on a la barbe au menton (Становишься мудрым, когда появляется борода). Qui a âge doit être sage (Кто в возрасте, [тот] должен быть умным).
англ. An old ox makes a straight furrow (Старый вол делает ровную борозду). Older and wiser (Старше и мудрее).
нем. Dank Erfahrung wird man klüger (Благодаря опыту становишься умнее).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
асы́пацца, ‑плецца; зак.
1. Адваліўшыся, разваліўшыся, асунуцца ўніз. Цяпер ён [мурашнік] даходзіў да другога сука. І раптам асыпаўся, аб’ехаў.Чорны.Толькі пабелка на ёй [вежы] з гадамі асыпалася, і вежа выглядае цяпер чырвонай.Краўчанка.
2. Апасці (пра лісце, зерне і пад.). Асыпаліся пялёсткі вяргіні.// Застацца без лісця, пялёстак; агаліцца. Пасох верас, парудзела папараць, не адскочыла нават ад зямлі, асыпаўся багун і ягаднік.Пташнікаў.
асыпа́цца, ‑а́ецца; незак.
1.Незак.да асы́пацца.
2.Зал.да асыпа́ць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)