Візірка1 ’прасека’ (КТС), рус.перм., калуж.визирка ’тс’ паходзіць ад візір1. Па ўзору прасека атрымала суфікс ‑ка.
*Ві́зірка2драг.вы́зырка, вэ́зырка ’вышка, маяк, трыангуляцыйны пункт’ (З нар. сл.; Лучыц-Федарэц, вусн. паведамл.). Да візір1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
на́фтавы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да нафты. Нафтавы пласт.// Які здабываецца з нафты. Нафтавыя фарбы.
2. Які прызначаны для здабычы, апрацоўкі нафты. Нафтавая вышка.
3. Які працуе на нафце. Нафтавы рухавік.
4. Які мае адносіны да вывучэння, здабычы і апрацоўкі нафты. Нафтавая лабараторыя. Нафтавая прамысловасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вы́шкі ’гара, насціл над хлявом, у адрыне для сена або саломы’ (БРС, Бяльк., Шат., Касп., Гарэц., Янк. II, Бес., Бір. дыс., Шушк., Інстр. II, Тарнацкі, Studia, Ліс., Сцяшк., З нар. сл.); ’узвышанае месца, якое робіцца пад столлю хаты для сушкі рэчаў’ (Нас.); ’палаткі’ (Шн., 2); ’месца, дзе садзяцца куры’ (Інстр. III). Рус.вы́шка ’вышкі’, вы́шкі ’верхні этаж у доме’, вы́шкі ’паліца (над дзвярамі) у адрыне’; ’палаткі’, укр.ви́шка, ви́шки ’вышкі’ (паўн.-укр.; гл. Бел.-укр. ізал., 22), польск.wyszka ’высокае месца ў хаце, паліца’, дыял.wyszki ’вышкі’, славац.vyška ’камора, кладоўка над хатай або пабудаваная асобна’. Ад асновы выш‑ (параўн. вышка) з дапамогай суф. ‑к‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
maszt, ~u
м.
1. мачта; шчогла; слямга;
2.вышка;
maszt radiowy — радыёвышка
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
tower1[ˈtaʊə]n. ве́жа; вы́шка;
the Tower of Lon don Ло́нданскі Та́ўэр;
an ivory tower (перан.) ве́жа са слано́вай ко́сці
♦
a tower of strength надзе́йная апо́ра, абаро́нца
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Áusguck
m -(e)s, -e вартаўні́чая вы́шка, назіра́льны пост
~ hálten* — стая́ць на ва́рце
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Вы́шнік1 ’дама ў картах’ (Нас., Гарэц., Бяльк.). Укр.ви́шник ’тс’. Запазычанне з польск.wyżnik ’тс’, якое калькіруе чэш.svršek ’дама’. Чэш. у сваю чаргу з’яўляецца перакладам ням.Ober ’дама або карта вышэй Unterʼa — валета’ (Чэрнышаў, РР н. с., 1928, 2, 61).
Вы́шнік2 ’гара, вышкі’ (Бяльк.). Ад вышкі або ад выш‑ (гл. вышка). Параўн. вышкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дазо́рны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да дазору, прызначаны для дазору. Дазорная служба. Дазорная вышка. Дазорны атрад.
2.узнач.наз.дазо́рны, ‑ага, м. Тое, што і дазорац (у 2 знач.). Драмалі партызаны, то лежачы па адным, то па некалькі чалавек разам, а наперадзе бязгучна хадзілі ўздоўж рэчкі дазорныя.Галавач.Глядзі, дазорны, пільнымі вачыма, Даль аглядай трывожную як след.Зарыцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вартавы́, ‑ая, ‑ое.
1. Прызначаны для варты. Вартавая вышка. Вартавыя пункты. □ Вартавы катэр увайшоў у бухту і кінуў якар.Хомчанка.// Звязаны з нясеннем варты. Вартавая служба.
2.узнач.наз.вартавы́, ‑ога, м. Той, хто стаіць на варце. Пры хаце застаўся адзін толькі вартавы, ён жа і перакладчык.Брыль.Патржанецкі прыйшоў у лагер ужо вечарам. Ніхто не сустрэў яго. Ніякіх застаў, ніякіх вартавых не было.Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ве́жа, ‑ы, ж.
1. Высокае і вузкае архітэктурнае збудаванне. Крамлёўскія вежы. Вежы замкаў.
2. Ахоўная браніраваная вышка для гармат і кулямётаў на танках і суднах. Гарматныя вежы [у ганках] былі прабіты снарадамі, ад доўгіх ствалоў гармат засталіся абломкі.Пятніцкі.
•••
Воданапорная вежа — высокае збудаванне, у верхняй частцы якога знаходзіцца рэзервуар з вадою, адкуль яна пад ціскам падаеца ў водаправод.
Сянажная вежа — высокае збудаванне для захоўвання сенажу.
Вавілонская вежа — пра высокую будыніну ў жартаўлівым параўнанні.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)