потрёпанный разг.

1. прил. (рваный) падра́ны; падзёрты; пашарпа́ны; (подержанный) патрыма́ны; ужыва́ны; (поношенный) пано́шаны; (старый) стары́;

2. (о войсках) патрапа́ны;

потрёпанные диви́зии врага́ патрапа́ныя дыві́зіі во́рага;

3. прил., перен. (изнурённый) зму́чаны, змя́ты, змарне́лы;

потрёпанный вид зму́чаны (змарне́лы) вы́гляд;

потрёпанное лицо́ змя́ты (змарне́лы) твар.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

напа́сці сов., в разн. знач. напа́сть;

н. на во́рага — напа́сть на врага́;

н. на а́ўтара кні́гі — напа́сть на а́втора кни́ги;

н. на след — напа́сть на след;

на мяне́ напа́ла — ро́спач на меня́ напа́ло отча́яние;

напа́ла хваро́ба — напа́ла боле́знь;

напа́ла моль — напа́ла моль

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

освободи́ть сов.

1. вы́зваліць, мног. павызваля́ць;

освободи́ть заключённых вы́зваліць зняво́леных;

освободи́ть от врага́ захва́ченную зе́млю вы́зваліць ад во́рага захо́пленую зямлю́;

2. (уволить) вы́зваліць;

освободи́ть от рабо́ты вы́зваліць ад рабо́ты;

3. (опорожнить) апаражні́ць, мног. паапаражня́ць;

4. (очистить) ачы́сціць;

освободи́ть помеще́ние ачы́сціць памяшка́нне;

5. (руки) апраста́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

захо́д, -ду м.

1. в разн. знач. захо́д;

з. у тыл во́рага — захо́д в тыл врага́;

без ~хо́ду ў порт — без захо́да в порт;

2. приём;

перане́сці груз у два захо́ды — перенести́ груз в два приёма;

адны́м ~дам — а) заодно́, попу́тно; б) в оди́н приём

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ру́хнуть сов.

1. павалі́цца; (обрушиться) абвалі́цца, абру́шыцца, абуры́цца; (упасть) упа́сці; (без сил) звалі́цца;

стена́ ру́хнула сцяна́ абвалі́лася (упа́ла);

2. перен. па́сці, правалі́цца, пайсці́ ма́рна; (погибнуть) загі́нуць;

ру́сское самодержа́вие ру́хнуло ру́скае самадзяржа́ўе па́ла;

все пла́ны врага́ ру́хнули усе́ пла́ны во́рага правалі́ліся;

наде́жды ру́хнули надзе́і пайшлі́ ма́рна (не збылі́ся);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Incerta pro certis deputas

Ты прымаеш няпэўнае за пэўнае.

Ты принимаешь неопределённое за определённое.

бел. На жывым мядзведзю шкуры не купляй. 3 незабітага ліса кажуха не шыюць. Ці чуў, кум, сонца, ці бачыў гром?

рус. Собрались овцу пасти, да забыли её приобрести. Не поймав ясного сокола, рано перья щипать. Когда рожь, тогда и мера. Цыплят по осени считают. Не убив медведя, шкуры не продают. Не запрягши, не погоняй. Не берись лапти плести, не надравши лыка.

фр. Vendre la peau de l’ours avant de l’avoir tué (Продавать шкуру медведя раньше, чем его убить).

англ. Don’t boast until you see your enemy dead (He хвались, пока не увидишь своего врага мёртвым).

нем. Man soll die Bärenhaut nicht verkaufen, bevor man den Bären hat (Не следует продавать медвежью шкуру, пока не имеешь медведя). Verkaufe die Aale nicht, bevor du sie gefangen hast (Не продавай угрей, пока ты их не поймал).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

укры́ць сов.

1. укры́ть, накры́ть;

у. дзіця́ ко́ўдрай — укры́ть (накры́ть) ребёнка одея́лом;

у. гра́ды ад маро́зу — укры́ть гря́ды от моро́за;

2. (сплошь) покры́ть; усе́ять;

гракі́ ўкры́лі ўсё по́ле — грачи́ покры́ли всё по́ле;

3. (спрятать, защитить) укры́ть;

ноч укры́ла партыза́н ад во́рага — ночь укры́ла партиза́н от врага́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пове́ргнуть сов.

1. уст. (свалить) звалі́ць, павалі́ць; (бросить) кі́нуць; (положить) пакла́сці; (свергнуть) зве́ргнуць, зры́нуць;

2. перен. (победить) перамагчы́; адо́лець;

пове́ргнуть врага́ перамагчы́, адо́лець во́рага;

3. перен. (в тяжёлое состояние) прыве́сці (у ця́жкі стан); (бросить) кі́нуць; (нагнать) нагна́ць (што); (погрузить) агарну́ць (чым); см. поверга́ть;

пове́ргнуть в прах зні́шчыць дашчэ́нту;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Malo cum platone errare, quam cum aliis recte sentire

Я лічу за лепшае памыляцца з Платонам, чым правільна думаць з іншымі людзьмі.

Я предпочитаю ошибаться с Платоном, чем правильно думать с другими людьми.

бел. Лепей з добрым/разумным згубіць, чымся з дурнем знайсці. 3 дурнем кепска і знайсці.

рус. Лучше с умным потерять, чем с дураком найти. Лучше с умным в аду, чем с дураком в раю. Лучше с умным про играть, чем с дураком выиграть. Не бойся врага умного, а бойся друга глупого. С умным браниться ‒ ума набраться, с дураком мириться ‒ свой растерять. С умным речи к раз говору, с безумным лишь на ссору.

фр. Mieux vaut un sage ennemi qu’un sot ami (Лучше умный враг, чем глупый друг).

англ. Better be alone that in bad company (Лучше быть одному, чем в дурной компании).

нем. Lieber mit einem Klugen in der Hölle als mit einem Dussel im Himmel (Лучше с умным в аду, чем с глупым в раю).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

срази́ть сов.

1. (поразить) паразі́ць; (разбить) разбі́ць; (убить) забі́ць; (свалить) звалі́ць; (победить) перамагчы́;

его́ срази́ла пу́ля яго́ паразі́ла (забі́ла) ку́ля;

срази́ть врага́ паразі́ць (разбі́ць, перамагчы́) во́рага;

2. перен.я́жка) ура́зіць, прыбі́ць; прыгне́сці, прыгнясці́; (ошеломить) ашаламі́ць;

весть о сме́рти сы́на срази́ла его́ ве́стка аб сме́рці сы́на (ця́жка) ура́зіла (прыбі́ла, прыгняла́) яго́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)