паглумі́цца, ‑глумлюся, ‑глумішся, ‑глуміцца; зак.
1. з каго-чаго, над кім-чым і без дап. Паздзекавацца, панасміхацца. Вот зажадалася каршуну беламу паглуміцца над дзяўчынай простай! Нікановіч. Хіба патрэбна [Ясю] такая бяднячка, як яна. Проста ён задумаў нешта благое, хоча паглуміцца з раскошы. Чарнышэвіч.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Папсавацца — пра ўсё, многае.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наII част. на;
на́те! на́це!;
◊
вот тебе́ (и) на! вось табе́ (і) на!; вось табе́ (і) ма́еш!
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
поте́ха паце́ха, -хі ж.; (забава) заба́ва, -вы ж.;
вот поте́ха! вось паце́ха!;
на поте́ху на паце́ху (на заба́ву).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уже́
1. нареч. ужо́;
уже́ ско́ро по́лдень ужо́ ху́тка паўдня́;
2. усилительная част. ужо́;
вот уже́ вось ужо́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
то́-то част.
1. (в том-то и дело, именно) у тым (вось) і спра́ва, вось менаві́та, то́-та ж.;
вот то́-то, все вы так рассужда́ете у тым вось і спра́ва, (што) усе́ вы так разважа́еце;
2. (при восклицании в знач. «вот») вось дык;
то́-то ди́во! вось дык дзі́ва!;
то́-то бы́ло ра́дости! вось было́ ра́дасці!;
3. (поэтому-то, вот почему) вось чаму́, таму́ вось;
он бо́лен. — То́-то его́ не ви́дно ён хво́ры. — Вось чаму́ яго́ не віда́ць;
4. (угроза) то́-та ж.;
то́-то же, смотри́! то́-та ж, глядзі́!;
◊
(вот) то́-то и оно́!, (вот) то́-то и есть! у тым вось і спра́ва!
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ю́рьев / Ю́рьев день ист. Ю́р’еў дзень;
◊
вот тебе́, ба́бушка, и Ю́рьев день погов. вось табе́, ба́бка, і Ю́р’еў дзень.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Накуве́сіцца ’наваліцца, навіснуць?’, параўн., Вот немец пракляты, вот ірад накувесіўся на нашу волаву (В. Поляк, ЛіМ, 19 лютага 1971 г.), наковёсіцца ’нахмурыцца (пра надвор’е)’, наковёсіць ’нахмурыць’: брові наковесіў (ТС), наку‑ вёзіцца ’прыстаць, прычапіцца без дай прычыны’ (парыц., Янк. Мат.). Фармальна і семантычна блізкае да серб.-харв. накве̏сит се ’нагнуцца, нахіліцца, схіліцца, скрывіцца’: Што си ми се наквесио ту више главе? (Елезовніі Г. Речник косовско-мето- хиског диалекта, 1. Београд, 1932, 437), натквесим се ’звесіцца, навіснуць над чым-небудзь ці над кім-небудзь’ (ђирићљ. Говор Лужнице. Београд, 1983, 147), якія Скок адносіць да kvečiti se Загібацца’ (Скок, 2, 252), аднак несумненная сувязь з беларускім словам дае падставы меркаваць пра агульнае паходжанне ці развіццё ў аднолькавым напрамку на кбжнай з адзначаных тэрыторый. Хутчэй за ўсё да прасл. *vesiti, гл. весіць, вісець, з экспрэсіўнай ko‑ (ky‑, k‑) прэфіксацыяй, адносна якой гл. Дебеляк, Slavistična revija, 5–7, 1954, 169 і інш.; Фасмер, 2, 271 і інш. З у накувёзіцца ў выніку азванчэння с у інтэрвакальным становішчы або збліжэння да вязаць, вязацца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ю́р’еў: Юр’еў дзень ист. Ю́рьев день;
◊ вось табе́, ба́бка, і Ю. дзень — погов. вот тебе́, ба́бушка, и Ю́рьев день
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
и́менно част. і́менна, менаві́та; (как раз) якра́з;
◊
а и́менно (в знач. союза) а і́менна;
(вот) и́менно (да, действительно) (вось) і́менна, сапраўды́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
понима́ть несов. разуме́ць;
понима́ешь (ли), понима́ете (ли) вводн. сл. разуме́еш, разуме́еце;
вот э́то я понима́ю! вось гэ́та я разуме́ю!; см. поня́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)