ба́кен і ба́кан, ‑а, м.
Паплавок на якары, які ўстанаўліваецца на водных шляхах для папярэджання аб небяспечных для суднаў месцах. Далёка ўздоўж па рацэ віднеліся вартавыя агні — бакены. Пальчэўскі.
[Гал. baak.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раго́завы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да рагозу. Рагозавыя лісты.
2. у знач. наз. раго́завыя, ‑ых. Сямейства водных і балотных травяністых раслін з цыліндрычным суквеццем у выглядзе катаха.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
седэнта́рны
(лац. sedentarius)
які сядзіць на дне або прымацаваны да водных прадметаў (аб водных жывёлах).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ВО́ДНЫ КАДА́СТР,
сістэматычны звод звестак аб водных рэсурсах краіны, іх выкарыстанні і якасці вод. Вядзенне воднага кадастра ўключае сістэму інфарм. абслугоўвання карыстальнікаў; перыядычна папаўняецца і абнаўляецца. Выкарыстоўваецца для ацэнкі водных рэсурсаў і складання планаў забеспячэння патрэб розных галін нар. гаспадаркі пры ажыццяўленні воднагасп. мерапрыемстваў. Парадак вядзення дзярж. воднага кадастра Беларусі ўстанаўліваецца Саветам Міністраў. У СССР водны кадастр па ўсіх відах вод падрыхтаваны ў 1930-я г., сістэматычна вёўся з 1978. У ім адлюстроўваліся звесткі аб водных рэсурсах тэр. Беларусі.
Водны кадастр Рэспублікі Беларусь вядзецца з 1994 і складаецца з кадастраў паверхневых і падземных вод і выкарыстання водных рэсурсаў. У кадастры ўключаны каталогі водных і воднагасп. аб’ектаў, гідралаг., гідрагеал. і гідрахім. штогоднікі і штогоднікі водакарыстання, шматгадовыя характарыстыкі водных рэсурсаў. Водны кадастр вядзе Мін-ва прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя сумесна з Мін-вам па надзвычайных сітуацыях і Мін-вам аховы здароўя; галаўная арг-цыя па вядзенні воднага кадастра — Цэнтр. НДІ комплекснага выкарыстання водных рэсурсаў.
А.М.Калабаеў.
т. 4, с. 252
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
гідратэ́хніка, ‑і, ДМ ‑ніцы, ж.
Навука аб выкарыстанні водных рэсурсаў у гаспадарцы і барацьбе са шкодным дзеяннем воднай стыхіі, а таксама галіна тэхнікі, якая выконвае гэтыя задачы з дапамогай адпаведных збудаванняў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плаўні́к, ‑а, м.
Орган руху ў рыб і водных жывёл. Недзе ўнізе санліва варочаецца рака ў сваіх берагах ды размінаюць плаўнікі тлустыя самы... Гаўрылкін. Напяўшы тугія плаўнікі, Хвастамі ад прагнасці б’юць шчупакі. Глебка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жабры, ‑аў; адз. жабра, ‑ы, ж.
Органы дыхання рыб і некаторых іншых водных жывёлін, якія дыхаюць раствораным у вадзе кіслародам. Іліко.. схапіў свае восці і ўдарам пад жабры дакончыў рыбіну. Самуйлёнак.
•••
Браць (узяць) за жабры гл. браць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АСТАПЕ́НЯ Аляксандр Паўлавіч
(н. 29.1.1939, Мінск),
бел. гідрабіёлаг. Д-р біял. н. (1989). Скончыў БДУ (1961), працуе ў ім. Навук. працы па прадукцыйнай гідрабіялогіі, фарміраванні якасці водаў, самаачышчэнні водных сістэм і паводзінах радыенуклідаў у вадаёмах, біятычным кругавароце пры функцыянаванні водных экасістэм.
Тв.:
Общие основы изучения водных экосистем. Л., 1979 (у сааўт.);
Экологическая система Нарочанских озер. Мн., 1985 (у сааўт.);
Химический состав и энергетическая ценность перифитона в мезотрофном озере (разам з Т.А.Макарэвіч, Т.В.Жукавай) // Гидробнологический журнал. 1992. Т. 28. № 1.
т. 2, с. 44
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
гідрапо́ніка, ‑і, ДМ ‑ніцы, ж.
Вырошчванне раслін на штучных заменніках глебы з выкарыстаннем водных раствораў пажыўных рэчываў. Паглядзелі госці сваімі вачамі на гідрапоніку, гэта значыць на вырошчванне гародніны без глебы, з дапамогаю розных хімічных рэчываў, разведзеных у вадзе. Дубоўка.
[Ад грэч. hýdōr — вада і pónos — работа.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аква́рыум
(лац. aquarium = вадаём)
штучны вадаём або шкляная пасудзіна з вадой для трымання рыб, водных жывёл і раслін.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)