дзя́каваць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; незак., каму-чаму.

1. Выказваць удзячнасць, падзяку. Дзякаваць сябрам за паслугу. □ [Старшыня] дзякаваў Сашкавай маці, што яна хадзіла дапамагаць жанчынам выполваць свірэпку з пшаніцы. Даніленка.

2. інф. Разм. Тое, што і дзякуй (у 1 знач.). Мікола моцна паціснуў руку старому машыністу: — Дзякаваць табе. Краўчанка. Паляцелі б з калгаса і Ёсіп, і Макар сёння ж, прыйшлося б развітацца і з прысядзібнымі, але, дзякаваць, Глеб Іванавіч стрымаў напор. Дуброўскі.

•••

Дзякаваць богу — тое, што і дзякуй богу (гл. дзякуй).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Dank

m -es удзя́чнасць

víеlen ~! — вялі́кае [вялі́кі] дзя́куй!

Gott sei ~! — дзя́куй Бо́гу!

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

дзя́куй, часц.

1. каму і без дап. Ужыв. як выражэнне падзякі; дзякую.

Д. таварышам, што дапамаглі.

Д. за хлеб-соль.

2. у знач. наз. дзя́куй, нескл., м. і н. Падзяка, удзячнасць.

Вялікі (вялікае) д.

Партызанам — народны д.!

◊

Дзякуй (дзякаваць) богу (разм.) — добра, нядрэнна.

Дзякуй за ласку (разм., іран.) — ужыв. як выражэнне нязгоды з чыёй-н. непрымальнай прапановай.

За дзякуй (разм.) — дарма, бясплатна (рабіць што-н.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дзя́куй! часц, выкл dánke!;

вялі́кае [вялі́кі] дзя́куй!! bésten Dank!, víelen Dank!, schönen Dank!, dánke viélmals!;

дзя́куй! Бо́гу! Gott sei Dank!, Góttlob!

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

навалачы́цца, ‑лачуся, ‑лочышся, ‑лочыцца; зак.

Разм. Нахадзіцца, нацягацца, набадзяцца. Ходзіць аграном каля тых залітых вадою лагчын, ледзь ногі выцягвае з глейкай зямлі, стаміўся за дзень, навалачыўся. Бялевіч. [Амеля Жартун:] — Я, дзякуй богу, навалачыўся па свеце. Лобан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ме́са ’імша’ (ТСБМ). Праз рус. мову запазычана з франц. messe ’імша, абедня’, якое з лац. missa ’пасыланне, даручэнне’ < mittere (дзеепрым. missus ’паслаць’, паводле слоў ксяндза, у канцы месы: ite, missa est ’ідзіце, канец абраду’ або ’ахвяра (пры імшы) ужо паслана (богу)’ (Голуб-Ліер, 324).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мамо́на, ‑ы, ж.

1. (з вялікай літары). Бог багацця ў некаторых старажытных народаў (напрыклад, у сірыйцаў).

2. перан. Разм. Бруха, чэрава як сімвал жадлівасці, хцівасці. Хітры чалавек а. Мікалай, дагаджае і богу і мамоне. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

надрыжа́цца, ‑жуся, ‑жышся, ‑жыцца; ‑жымся, ‑жыцеся; зак.

Разм. Многа, доўга падрыжаць. Надрыжацца са страху. □ [Ганна:] — Хіба вы раніцай не абліваецеся сцюдзёнай вадой? — А мне, дзякуй богу, і без гэтага досыць і вады, і холаду. Надрыжаўся. Новікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паразлята́цца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.

Разляціцца — пра ўсё, многае або пра ўсіх, многіх. Шпакі паразляталіся з гняздоўя. □ Месца хопіць усім: мы толькі ўдваіх са старым засталіся, а дзеткі, дзякаваць богу, паразляталіся куды каторы. Грахоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бог м.

1. (Бог) рел. Бог, Божество́ ср., Госпо́дь, Творе́ц, Созда́тель;

2. перен. (отличный специалист в каком-л. деле) бог;

◊ артыле́рыя — б. вайны́ — артилле́рия — бог войны́;

бо́гам прашу́ — ра́ди бо́га;

б. дасць — бог даст;

дзя́куй бо́гу — сла́ва бо́гу;

напрамі́лы бог — христо́м бо́гом, ра́ди бо́га;

Б. Ба́цька — Б. Оте́ц; бо́жья во́ля;

браць на бо́га — брать на бо́га;

б. з ва́мі — бог с ва́ми;

б. ве́дае — бог зна́ет;

б. ве́дае, ці... — ма́ло наде́жды, что...; бог весть;

адда́ць бо́гу душу́ — отда́ть бо́гу ду́шу;

аднаму́ бо́гу вядо́ма — одному́ бо́гу изве́стно;

хвала́ бо́гу — сла́ва бо́гу;

як у бо́га за па́зухай (пляча́мі) — как у Христа́ за па́зухой;

дай бог но́гі — дай бог но́ги;

б. ро́зуму не даў — бог ума́ лиши́л;

памага́й б. — бог в по́мощь;

пабо́йся (пабо́йцеся) бо́га — побо́йся (побо́йтесь) бо́га;

не давядзі́ б. — не приведи́ госпо́дь;

забі́ мяне́ б. — убе́й меня́ бог;

аднаму́ бо́гу (ала́ху, чо́рту і пад.) вядо́ма — одному́ бо́гу (алла́ху, чёрту и т.п.) изве́стно;

няма́ чаго́ бо́гу грашы́ць — грех жа́ловаться;

як б. дасць — как бог даст;

узя́ць бо́га за бараду́ — взять (ухвати́ть) бо́га за бо́роду;

бо́гу душо́ю не вінава́т (ві́нен) — как пе́ред бо́гом чист;

не гняві́ бо́га — не гневи́ бо́га;

што бо́га гняві́ць; няма́ чаго́ бо́га гняві́ць — что бо́га гневи́ть; не́чего бо́га гневи́ть;

б. ты мой! — бог ты мой!;

пакры́ўджаны бо́гам — бо́гом оби́женный;

бог адвярну́ўся — (ад каго) погов. не везёт (кому);

на бо́га спадзява́йся, а сам не здава́йся — посл. на бо́га наде́йся, а сам не плоша́й;

як трыво́га, дык да бо́га — погов. пока́ гром не гря́нет — мужи́к не перекре́стится;

заста́ў ду́рня бо́гу малі́цца, дык ён і лоб разаб’е́ — посл. заста́вь дурака́ бо́гу моли́ться — он и лоб расшибёт

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)