Ваўча́нка ’хвароба ваўчанка’ (БРС). Рус. волча́нка. У бел. мове, магчыма, запазычанне з рус., дзе назва ўтворана ад волк (па характару хваробы). У рус., магчыма, калька з лац. lupus ’тс’ (літаральна ’воўк’). Гл. Гараеў, 54; Фасмер, 1, 346; Шанскі, 1, В, 153.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ве́тры і вятры́ ’нячысцікі’; ’віхры’, рус. маск. ве́тер ’нячыстая сіла’, польск. wiatr, wiater ’персаніфікацыя ветру ў народных паданнях’. Мн. л. да вецер (гл.) з захаваннем старажытнай семантыкі — абагульненая назва нячысцікаў, матываваная разбуральнай сілай ветру, а таксама яго здольнасцю «прыносіць» розныя хваробы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
gill [gɪl] n. звыч. pl. gills жа́бры
♦
to the gills infml дасы́та;
pale/white/green about the gills бле́дны з тва́ру (ад хваробы, страху і да т.п.)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
paralyse [ˈpærəlaɪz] v. BrE паралізава́ць (таксама перан.);
She was paralysed by illness. Яна была паралізавана ў выніку хваробы;
The town is paralysed by the strike. Горад паралізаваны забастоўкай.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
recalcitrant2 [rɪˈkælsɪtrənt] adj. fml
1. непако́рны, непако́рлівы, непаслухмя́ны;
a recal citrant child непаслухмя́нае дзіця́
2. непада́тлівы, непада́тны;
recalcitrant forms of disease фо́рмы хваро́бы, які́я не паддаю́цца лячэ́нню
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ВЕ́ДЗЬМІНЫ МЁТЛЫ,
хваробы раслін, якія выклікаюцца грыбамі, вірусамі, насякомымі, кляшчамі, рэдка бактэрыямі. Утвараюцца часцей на дрэвах у выглядзе шчыльных пучкоў («мяцёлак») тонкіх укарочаных галінак з дробным недаразвітым лісцем. На Беларусі бываюць на вішні, сліве, бярозе, вольсе, грабе і інш. лісцевых дрэвах (узбуджальнікі — паразітныя грыбы з роду тафрына), на хвоі і елцы (узбуджальнікі — найчасцей іржаўныя грыбы).
Узбуджальнік хваробы пранікае ў расліну праз мех. пашкоджанні, роставыя пупышкі і стымулюе анамальныя роставыя працэсы: абуджэнне спячых і інтэнсіўнае развіццё прыдатачных пупышак. Меры барацьбы: абразанне і спальванне заражаных галін, знішчэнне хворых раслін, апрацоўка фунгіцыдамі.
т. 4, с. 55
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
переболе́тьI сов., прям., перен. перахварэ́ць (на што);
он переболе́л мно́гими боле́знями ён перахварэ́ў шмат на які́я хваро́бы;
де́ти переболе́ли ко́рью дзе́ці перахварэ́лі на адзёр.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыпа́дачны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да прыпадку. Прыпадачны стан.
2. Разм. У якога часта бываюць прыпадкі якой‑н. хваробы. Прыпадачны хворы. / у знач. наз. прыпа́дачны, ‑ага, м.; прыпа́дачная, ‑ай, ж. Прыпадачны ўдарыўся аб раму галавой, стаміўся і ўпаў на памост. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адле́жацца, ‑жуся, ‑жышся, ‑жыцца; зак.
Лежачы, аднавіць сілы (пасля хваробы, стомы і пад.); ачуняць, акрыяць. [Аржанец:] — Нічога, Максіме. Адлежышся там недзе, як у роднай маці, а потым ужо не па версе, не ноччу, а нізам па вольнай старонцы, у светлым вагоне прыедзеш. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
во́спа, ‑ы, ж.
1. Цяжкая інфекцыйная хвароба, якая суправаджаецца з’яўленнем пухіркоў на скуры і слізістых абалонках. Прышчэпка воспы.
2. Разм. Шрамы і ямкі, якія застаюцца пасля гэтай хваробы або на месцы яе прышчэпкі. Пабіты воспаю твар.
•••
Ветраная воспа — інфекцыйная дзіцячая хвароба; вятранка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)