1. Вельмі важны для данага моманту; такі, які адпавядае сучаснаму, надзённы. Актуальнае пытанне. □ Пляханаў ухітрыўся трактаваць гэту тэму [анархізм і сацыялізм], зусім абышоўшы самае актуальнае, злабадзённае і палітычна найбольш істотнае ў барацьбе супраць анархізму, іменна адносіны рэвалюцыі да дзяржавы і пытанне аб дзяржаве наогул!Ленін.
2.Спец. Які сапраўды існуе, праяўляецца; проціл. патэнцыяльны. Актуальная кіслотнасць.
[Лац. actualis.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разраху́нак, ‑нку, м.
Разм. Тое, што і разлік (у 1–5 знач.). Касір выдаваў рабочым авансы і рыхтаваўся да разрахункаў у канцы месяца.Чорны.У гэтых ціхіх .. хатах на ўсе лады памінаецца калектывізацыя. Каля яе згуртаваны ўсе думкі, пачуцці і разрахункі практычнага сялянскага розуму, навокал яе вядзецца самая дзейсная агітацыя і за і супраць.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
супраці́ўны, ‑ая, ‑ае.
1. Які абараняе супрацьлеглыя інтарэсы (у вайне, барацьбе, гульні і пад.). Усе цельшынскія законнікі і законніцы сышліся тут [па вуліцы] і горача судзілі погляды супраціўнага стану.Колас.
2. Размешчаны адзін супраць другога, супрацьлеглы (пра лісты, галіны і пад.).
3. У граматыцы — які спалучае сказы або члены сказаў, што супрацьпастаўляюцца або размяжоўваюцца (пра злучнік).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Брух ’жывот, страўнік’ (Др.-Падб., Сцяшк. МГ). Зыходзячы з формы слова, запазычанне з польск.brzuch ’тс’. Параўн. бру́ха (там і літ-pa). Параўн. таксама і ст.-рус.брюхъ (паралельна да брюхо), якое можа сведчыць супраць версіі пра запазычанне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вандэ́я ’контррэвалюцыйныя выступленні’ (КТС). Ад вандэйскія войны — «ваенныя дзеянні, якія вялі ўрады Францыі перыяду буржуазнай рэвалюцыі канца XVIII ст. супраць контррэвалюцыйных раялісцкіх мецяжоў у паўн.-зах. правінцыях Францыі. Назва ад гал. цэнтра контррэвалюцыі — дэпартамента Вандэі» (БелСЭ, 2, 590).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
áufputschen
vt
1) падбухто́рваць (да мяцяжу)
2) (gegenA) настро́йваць (каго-н. супраць каго-н., чаго-н.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
лекі́сты
(ад англ. lake = возера)
група англійскіх пісьменнікаў сентыментальна-рамантычнага кірунку (канец 18 — пач. 19 ст.), якая выступала супрацьпсеўдакласіцызму.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
пратэста́нт
(ням. Protestant, ад лац. protestans, -ntis = які публічна даказвае)
1) паслядоўнік пратэстантызму, 2) той, хто пратэстуесупраць чаго-н.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
АТРАПАТЭ́НА
(Atropatēnē),
старажытнагрэчаская назва вобласці Паўд. Азербайджана, якая ўключала зону Талышскіх гор, р. Аракс і воз. Урмія. Паводле ант. аўтараў, Атрапатэна — раннерабаўладальніцкая дзяржава са сталіцай у г. Газака, адзін з асн. цэнтраў зараастрыйскай рэлігіі. У 3 ст. да нашай эры Атрапатэна актыўна ўдзельнічала ў барацьбе супраць захопніцкай палітыкі Селеўкідаў, а ў апошнія стагоддзі да нашай эры — супрацьрым. экспансіі. У 7 ст. Атрапатэна заваявана Араб. Халіфатам.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АНТЫ...
(грэч. anti...),
прыстаўка, якая абазначае процілегласць, варожасць у адносінах да чаго-н., накіраванасць супраць чаго-н., тое, што і «проці...», напр., антыбіётыкі, антыгены.