гора́ в разн. знач. гара́, -ры́ ж.;

вдали́ видне́лись горы удалечыні́ відне́ліся го́ры;

сне́жная гора́ сне́жная гара́;

горы книг го́ры кніг;

жить в гора́х жыць у гара́х;

кати́ться по́д гору апуска́цца, занепада́ць;

не за гора́ми не за гара́мі;

пир горо́й банке́т на ўвесь свет;

стоя́ть горой стая́ць гаро́й;

сули́ть золоты́е горы абяца́ць залаты́я го́ры;

как гора́ с плеч як гара́ з плячэ́й;

как на ка́менную гору (наде́яться, опира́ться) як на каме́нную гару́ (спадзява́цца, апіра́цца);

гора́ на душе́ (лежи́т) гара́ на душы́ (ляжы́ць);

горы воро́чать го́ры варо́чаць;

не за гора́ми не за гара́мі;

гора́ родила́ мышь погов. гара́ нарадзі́ла мыш.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

снести́I сов.

1. (доставить, отнести вниз) зне́сці, мног. пазно́сіць;

снести́ мешки́ в подва́л зне́сці (пазно́сіць) мяшкі́ ў падва́л;

2. (отнести куда-л.) зане́сці, мног. пазано́сіць;

снести́ письмо́ на по́чту зане́сці ліст на по́шту;

3. (сломать, разрушить) зне́сці, мног. пазно́сіць; (сорвать — ещё) сарва́ць, мног. пазрыва́ць;

бу́ря снесла́ кры́шу бу́ра зне́сла (сарва́ла) дах;

пожа́р всё снёс пажа́р усё знёс (пазно́сіў);

4. (голову) зняць, мног. пазніма́ць; сцяць;

5. (переписать, перенести вниз) зне́сці, мног. пазно́сіць, перане́сці, мног. паперано́сіць;

снести́ примеча́ние под стро́чку зне́сці заўва́гу пад радо́к;

6. (быть в силах понести что-л.) пане́сці;

подня́ть — подниму́, а не снесу́ падня́ць — падыму́, але́ не панясу́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адкры́ты

1. прич. откры́тый; (о частях тела — ещё) обнажённый; см. адкры́ць;

2. прил. (искренний) открове́нный; прямо́й;

а. чалаве́к — открове́нный (прямо́й) челове́к;

3. прил. (явный, не скрываемый) откры́тый, открове́нный, неприкры́тый;

~тая варо́жасць — откры́тая (открове́нная, неприкры́тая) вражде́бность;

4. прил. (не закрытый) откры́тый;

~тае галасава́нне — откры́тое голосова́ние;

~тае мо́ра — откры́тое мо́ре;

~тае пісьмо́ — откры́тое письмо́;

~тае пыта́нне — откры́тый вопро́с;

а. складлингв. откры́тый слог;

а. ўрок — откры́тый уро́к;

з ~тымі вача́мі — (рабіць што) с откры́тыми глаза́ми (делать что);

з ~тай душо́й — с откры́той душо́й;

пад ~тым не́бампод откры́тым не́бом;

ісці́ ў ~тую — идти́ в откры́тую;

з ~тым сэ́рцам — с откры́тым се́рдцем

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

страх

1. род. стра́ху м. страх; (сильное волнение) тре́пет;

пачуццё стра́ху — чу́вство стра́ха;

са стра́ху — со стра́ха;

пад стра́хам чаго́е́будзьпод стра́хом чего́-л.;

2. нареч., разг. страх, страсть;

с. як люблю́ спява́ць — страх (страсть) как люблю́ петь;

с. як хо́чацца пае́хаць у Маскву́ — страсть как хо́чется пое́хать в Москву́;

3. в знач. сказ. страх, жуть;

маро́з такі́ — про́ста с. — моро́з тако́й — про́сто страх (жуть);

на свой с. — на свой страх;

не вялі́кі с. — не велика́ беда́;

нагна́ць стра́ху — (на каго) нагна́ть стра́ха (на кого);

ры́цар без стра́ху і дако́рукнижн. ры́царь без стра́ха и упрёка

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ша́пка ж.

1. в разн. знач. ша́пка; (головной убор — ещё) карту́з м.; фура́жка;

зняць ~ку — снять ша́пку;

сне́жная ш. — сне́жная ша́пка;

надрукава́ць арты́кулы пад агу́льнай ~кай — напеча́тать статьи́ под о́бщей ша́пкой;

2. (гриба) шля́пка;

даста́ць па ша́пцы — получи́ть по ша́пке;

даць па ша́пцы — дать по ша́пке;

спаць у ~ку — воро́н счита́ть;

па Се́ньку (і) ш. — по Се́ньке и ша́пка;

ш. расце́ на галаве́ — во́лосы ды́бом встаю́т (стано́вятся);

ш.-невідзі́мкафольк. ша́пка-невиди́мка;

лама́ць ~ку — лома́ть ша́пку;

залама́ць ~ку — заломи́ть ша́пку;

аршы́н з ~каю — от горшка́ два вершка́;

~камі закі́даць — ша́пками закида́ть;

на зло́дзеі ш. гары́цьпогов. на во́ре ша́пка гори́т

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

звезда́ зо́рка, -кі ж., зара́, -ры́ ж.;

вече́рняя звезда́ вячэ́рняя зо́рка;

у́тренняя звезда́ зара́нка, зарані́ца;

не́бо усе́яно звёздами не́ба ўсы́пана зо́ркамі;

звезда́ пе́рвой, второ́й величины́ астр. зо́рка пе́ршай, друго́й велічыні́;

неподви́жные звёзды астр. нерухо́мыя зо́ркі;

па́дающие звёзды астр. зні́чкі;

Поля́рная звезда́ Паля́рная зо́рка;

пятиконе́чная звезда́ пяціканцо́вая зо́рка;

о́рден Кра́сной Звезды́ о́рдэн Чырво́най Зо́ркі;

знак отли́чия «Ма́ршальская Звезда́» знак адро́знення «Ма́ршальская Зо́рка»;

путево́дная звезда́ пуцяво́дная зо́рка;

счастли́вая звезда́ шчаслі́вая зо́рка;

морска́я звезда́ зоол. марска́я зо́рка;

звёзд с не́ба не хвата́ет зо́рак з не́ба не хапа́е;

роди́ться под счастли́вой звездо́й нарадзі́цца пад шчаслі́вай зо́ркай;

звёзды счита́ть а) (мечтать) зо́ркі лічы́ць, луна́ць у надхма́р’і; б) (ротозейничать) варо́н страля́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

па́ра ж.

1. па́ра, -ры ж.;

па́ра чуло́к па́ра панчо́х;

па́ра брюк па́ра штано́ў;

па́ра очко́в па́ра акуля́раў;

на па́ре лошаде́й на па́ры ко́ней;

супру́жеская па́ра жана́тая па́ра;

танцу́ющие па́ры па́ры танцо́раў (танцу́ючыя па́ры);

2. (мужской костюм) касцю́м, -ма м.; гарніту́р, -ра м.;

он в но́вой па́ре ён у но́вым касцю́ме (гарніту́ры);

3. в знач. сказ. па́ра, -ры ж.;

он тебе́ не па́ра ён табе́ не па́ра;

под па́ру да па́ры;

два сапога́ па́ра або́е рабо́е, два бо́ты па́ра; адзі́н аднаго́ не пераця́гне;

на па́ру слов на па́ру слоў;

па́ра пустяко́в дро́бязь; няма́ што; як арэ́х раскусі́ць;

в па́ре, на па́ру (с кем) у па́ры, на па́ру (з кім).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уда́р в разн. знач. уда́р, -ру м.;

нанести́ уда́р нане́сці ўдар;

одни́м уда́ром адны́м уда́рам;

уда́ры ки́рок уда́ры кі́рак;

уда́р гро́ма уда́р гро́му;

перенести́ уда́р перане́сці ўдар;

отве́тить уда́ром на уда́р адказа́ць уда́рам на ўдар;

уда́р попа́л в цель прям., перен. уда́р тра́піў у цэль;

апоплекси́ческий уда́р мед. апаплексі́чны ўдар;

штрафно́й уда́р спорт. штрафны́ ўдар;

уда́р пу́льса уда́р пу́льсу;

фронта́льный уда́р воен. франта́льны ўдар;

теплово́й уда́р цеплавы́ ўдар;

со́лнечный уда́р со́нечны ўдар;

находи́ться под уда́ром знахо́дзіцца пад уда́рам;

уда́р в спи́ну уда́р у спі́ну;

одни́м уда́ром двух за́йцев уби́ть адны́м уда́рам двух зайцо́ў забі́ць;

уда́р судьбы́ уда́р лёсу;

в уда́ре у настро́і (у гумо́ры).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́расці сов., в разн. знач. вы́расти;

трава́ ~сла — трава́ вы́росла;

дзе́ці ~слі — де́ти вы́росли;

з жо́луда вы́рас дуб — из жёлудя вы́рос дуб;

в. з касцю́ма — вы́расти из костю́ма;

гэ́ты кампазі́тар вы́рас за апо́шні годэ́тот компози́тор вы́рос за после́дний год;

шум вы́рас і пракаці́ўся над рако́й — шум вы́рос и прокати́лся над реко́й;

пе́рад падаро́жнікамі вы́рас го́рад — пе́ред путеше́ственниками вы́рос го́род;

на пустыры́ ~слі карпусы́ заво́да — на пустыре́ вы́росли корпуса́ заво́да;

на лбе вы́рас гуз — на лбу вы́росла ши́шка;

в. на вача́х — вы́расти на глаза́х;

як з (-пад) зямлі́ в. — как (бу́дто, сло́вно, то́чно) из-под (из) земли́ вы́расти;

в. ў вача́х — (чыіх) вы́расти в глаза́х (чьих)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чуць I несов.

1. в разн. знач. слы́шать;

я чу́ю не́чы го́лас — я слы́шу че́й-то го́лос;

ён адны́м ву́хам не чу́е — он одни́м у́хом не слы́шит;

ты чуў навіну́? — ты слы́шал но́вость?;

прыхо́дзьце за́ўтра, чу́еце? — приходи́те за́втра, слы́шите?;

2. (ощущать) слы́шать; чу́ять;

ч. пах — слы́шать за́пах;

саба́ка чу́е дзічы́ну — соба́ка чу́ет дичь;

3. (предчувствовать) чу́вствовать; чу́ять;

ч. бяду́ — чу́ять беду́;

4. слы́шать, замеча́ть;

я не чуў, як укало́ў руку́ — я не заме́тил (не слы́шал), как уколо́л ру́ку;

ч. дух — чу́ять дух; чу́вствовать чью-л. стро́гость;

ч. сэ́рцам — чу́вствовать се́рдцем;

ч. но́сам — чу́ять но́сом;

чу́е душа́ — чу́ет душа́;

душы́ не ч. — души́ не ча́ять;

адны́м ву́хам (кра́ем ву́ха) ч. — одни́м у́хом слы́шать;

на свае́ (ула́сныя) ву́шы ч. — со́бственными уша́ми слы́шать;

зямлі́ пад сабо́й не ч. — земли́ под собо́й не чу́ять;

ног пад сабо́й не ч. — ног под собо́й не чу́ять (не слы́шать);

ні рук ні ног не ч. — изнемо́чь от уста́лости;

чуў звон, ды не ве́дае, дзе ёнпогов. слы́шал звон, да не зна́ет, где он;

чу́е ко́шка, чыё са́ла з’е́лапосл. чу́ет ко́шка, чьё мя́со съе́ла

чуць II

1. нареч. е́ле, чуть, едва́;

ён ч. ідзе́ — он е́ле (чуть) дви́жется;

ч. уцале́ў — едва́ уцеле́л;

2. нареч. чуть, немно́жко; ка́пельку;

3. союз чуть;

ч. спо́знішся, ён ужо́ сва́рыцца — чуть опозда́ешь, он уже руга́ется;

ч. свет, ч. дзень — чуть свет; ни свет ни заря́;

ч. што — чуть что;

ч.-ч. — чуть-чу́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)