наказа́ние ср. ка́ра, -ры ж., пакара́нне, -ння ср.; (взыскание) спагна́нне, -ння ср.;
подве́ргнуть наказа́нию пакара́ць;
теле́сное наказа́ние цяле́снае пакара́нне;
в наказа́ние каб пакара́ць, у пакара́нне;
вы́сшая ме́ра наказа́ния вышэ́йшая ме́ра пакара́ння;
◊
наказа́ние мне (тебе́) с кем-л. го́ра мне (табе́) з кім-небудзь;
су́щее (пря́мо, про́сто) наказа́ние про́ста го́ра.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тошни́ть несов., безл.
1. (о состоянии тошноты) ну́дзіць; быць мо́ташна (мло́сна); (рвать) рваць, ванітава́ць;
его́ три дня тошни́ло яго́ тры дні рва́ла, ён тры дні ванітава́ў;
меня́ тошни́т мяне́ ну́дзіць (мне мо́ташна, мне мло́сна);
2. перен., разг. ну́дзіць;
меня́ тошни́т от его́ разгово́ра мяне́ ну́дзіць ад яго́ гаво́ркі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Прычыні́ць 1 ’паслужыць прычынай чаго-небудзь; выклікаць непрыемныя наступствы’ (ТСБМ), ’зрабіць’: мне дабра не прычыніла і тая Антоля (пух., Сл. ПЗБ), прычыня́цца ’выбіраць пэўныя ўмовы, абставіны’ (ТС). Да чын, чыніць (гл.).
Прычыні́ць 2 ’зачыніць, звычайна няпоўнасцю або няшчыльна’ (ТСБМ, Ласт., Янк. 1, Ян.), прічыні́ць ’тс’ (Бяльк.), а таксама прычыні́ць ’прыадчыніць’ (ТС); сюды ж са спецыфічным абмежаваннем семантыкі прычыны́ты ’завязаць (фартух)’ (кобр., ЛА, 4). Беларуска-ўкраінскі семантычны рэгіяналізм (Лучыц-Федарэц, Бел.-укр. ізал., 41; Непакупны, Связи, 86). Далей гл. чын, чыніць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Utraque mundatur, dum palma palma lavatur
Абедзве рукі робяцца чыстымі, калі рука руку мне.
Обе руки становятся чистыми, когда рука руку моет.
бел. Рука руку мые, а злодзей злодзея крые.
рус. Рука руку моет, а плут плута (по)кроет. Рука руку моет, а обе хотят белы быть.
фр. Une main lave l’autre (Одна рука моет другую).
англ. One hand washes another (Рука руку моет). Roll my log and I will roll yours (Покати моё бревно, я ‒ твоё). Scratch my back and I will scratch yours (Почеши мне спину ‒ почешу тебе).
нем. Eine Hand wäscht die andere (Одна рука моет другую).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
збе́гчыся, збягу́ся, збяжы́шся, збяжы́цца; збяжы́мся, збежыце́ся, збягу́цца; збе́гся, -глася; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Бягом сабрацца ў адным месцы (пра многіх).
З. на пажар.
Збеглася ўся вёска.
2. Паспець бегчы разам з кім-н. (разм.).
Дзе ж мне з вамі, маладымі, з.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Тое, што і ссесціся (у 2 знач.; разм.).
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стваро́жыцца, утварыць згусткі (пра малако).
Малако збеглася.
|| незак. збяга́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ва прыназ. з РВМ.
Ужываецца замест прыназоўніка «у» перад словамі, якія пачынаюцца з «у» і ў спалучэнні «ва мне», напрыклад: ва ўсіх, ва ўзросце, ва універсітэт.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́рашыцца, ‑шыцца; зак.
Атрымаць вырашэнне, стаць вырашаным. Пытанне не вырашылася, а ўскладнілася. Чарнышэвіч. Цяпер мне аж самому не верыцца, што магло ўсё так проста вырашыцца. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лук, ‑а, м.
Ручная зброя ў выглядзе гібкай дугі, сцягнутай цецівой, для пуску стрэл. Адразу бацька падае загад: — Не плачце марна! Лук мне дайце, стрэлы! Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праві́ннасць, ‑і, ж.
Дрэнны ўчынак; віна. — Спроба залезці ў клуб — не адзіная правіннасць Сцяпана Грыбоўскага. Курто. Была.. [маці] крыклівая і не даравала мне нават маленькай правіннасці. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пракля́цце, ‑я, н.
Тое, што і праклён. — Пракляцце лютым катам ад мяне, Ад жонкі партызана перадай! Танк. О, пракляцце!.. За што мне Гэткі суджаны лёс? Бачыла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)