нане́сці

1. zusmmenbringen* vt, zusmmentragen* vt;

2. (пра ваду) hernschwemmen vt, hernspülen vt, nschwemmen vt;

3. (пра вецер) zusmmenwehen vt, zusmmenfegen vt;

4.:

нане́сці на ка́рту auf der Krte inzeichnen, in die Krte intragen*;

нане́сці лак Lack uftragen;

нане́сці ўро́н Schden zfügen;

нане́сці ўда́р inen Schlag verstzen;

нане́сці паражэ́нне ine Nederlage bibringen*;

нане́сці візі́т inen Besch bstatten

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

незразуме́лы, ‑ая, ‑ае.

Такі, які цяжка, немагчыма зразумець. Незразумелае пытанне. Незразумелая мова. □ Я прагна прыслухоўваўся да гутарак, да незразумелых мне слоў. Бядуля. Уперадзе коннікаў ціха пасоўваўся вялізны аўтобус. Яшчэ не выцвіў лак на ім, не пасц[іра]ліся незразумелыя жоўтыя літары і знакі. Лынькоў. // Такі, які цяжка дакладна вызначыць, ахарактарызаваць; загадкавы, дзіўны. Лемяшэвіч падымаўся па лесвіцы з нейкім незразумелым хваляваннем. Шамякін. Я ўсё часцей лаўлю ў цішы Даўно забытай песні водгук, Што сее дзесь на дне душы Незразумелую трывогу. Гілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

по́сцілка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн.лак; ж.

Лёгкая саматканая коўдра або прасціна, якую рассцілаюць на пасцель або якой накрываюцца ці засцілаюць ложак. Гаспадыня зняла з ложка посцілку і завесіла ёю акно. Кулакоўскі. Пасцель была прыбрана, засцелена зверху вясковай посцілкай. Новікаў. // Кавалак тканіны, якой накрываецца або завешваецца што‑н. З-за посцілкі, што завешвала ложак, пачуўся жаночы голас. Пальчэўскі. / у перан. ужыв.; чаго або якая. Лес пасвятлеў, пабялеў і пазбыўся свае хмурай панурасці пад белаю чысцюткаю посцілкаю. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ска́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн.лак; ж.

1. Вельмі цвёрды камень, які выкарыстоўваюць для выкрэсвання агню; крэмень. [Сымон] па скалцы крэсівам чок! чок! і іскру ў губцы раздзімае. Колас. У часе свайго дзяцінства я бадай што не бачыў, каб хто распальваў агонь запалкамі. Усе мелі пры сабе скалку, крэмень, крэсіва і цэру. Дубоўка.

2. Тлушчавая кропля на вадзе, у страве. На паверхні [малака] — жоўтыя скалкі, як маленькія сонцы. Ермаловіч. А тлустая ж.. [капуста], з баранінай. Скалкі плаваюць наверсе. Калюга.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

накало́ць, -калю́, -ко́леш, -ко́ле; -калі́; -ко́латы; зак.

1. чаго. Раскалоць пэўную колькасць чаго-н.

Н. дроў.

2. каго. Колючы, забіць у нейкай колькасці.

Н. свіней.

3. што. Пашкодзіць, параніць чым-н. вострым.

Н. нагу.

4. што. Пракалоць паверхню чаго-н. у многіх месцах.

Н. слівы для варэння.

5. каго-што на што. Насадзіць, нанізаць на што-н. вострае.

Н. матыля на шпільку.

6. што. Раскалоць, расшчапіць што-н. не да канца; надкалоць.

Н. палена.

|| незак. нако́лваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. нако́лванне, -я, н. (да 3—6 знач.) і нако́лка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж. (да 4—6 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

іго́лка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.

1. Прылада для шыцця; завостраны металічны стрыжань з вушкам для ніткі.

Машынная і.

Уцягнуць нітку ў іголку.

2. Тонкі металічны стрыжань з завостраным канцом рознага прызначэння.

Патэфонная і.

3. Ліст хвойных дрэў і кустоў.

Ядлоўцавая і.

4. Тонкая калючка на целе некаторых жывёл.

Іголкі вожыка.

Як на іголках — пра неспакойны, нервовы стан.

|| памянш. іго́лачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

З іголачкі (разм., адабр.) — пра новае, толькі што пашытае, вельмі моднае.

|| прым. іго́лачны, -ая, -ае і іго́лкавы, -ая, -ае.

Іголачны ўкол.

Іголачнае вушка.

Іголкавая вытворчасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

памы́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн.лак; ж.

1. Няправільнасць у дзеяннях, учынках, выказваннях, думках і г. д. Памылка ў разліках. □ [Прыборны:] — Тактычная памылка. Нельга падрыўнікоў пасылаць адных. Іх трэба прыкрываць, абараняць... Шамякін. Першая.. [Сцёпкава] памылка была ў тым, што з таго часу, як Аленка паехала ў Загор’е, ён ні разу не зайшоў да іх. Колас.

2. Няправільнае напісанне слова. Словы, на якіх мы маглі зрабіць памылку, .. [настаўніца] падкрэслівала тонам або працяжным вымаўленнем. Скрыган.

•••

Памылка друку — памылка ў тэксце, дапушчаная ў час набору, друкавання.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

па́даль ж.

1. (труп животного) па́дла, -лы ж., мн. нет;

2. (опавшие с дерева плоды) собир., обл. апа́д, -ду м.; апа́дкі, -каў мн., ед. апа́дак, -дка, м., обл. па́далкі, -лак мн., ед. па́далка, -кі ж., обл. па́данкі, -нак мн., ед. па́данка, -кі ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

па́лка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.

Зрэзаны тонкі ствол або тоўстая галіна без сукоў, што ўжыв. як апора пры хадзьбе і для іншых мэт, а таксама ўвогуле прадмет такой формы.

Ісці, абапіраючыся на палку.

Сукаватая п.

Лыжныя палкі.

Палкі ў колы ўстаўляць (перан.: свядома перашкаджаць якой-н. справе).

З-пад палкі (разм.) — пад прымусам (рабіць што-н.).

Палка з двума канцамі — пра тое, што можа скончыцца і добра і дрэнна.

|| памянш. па́лачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

П. выручалачка (перан.: пра таго, хто заўсёды дапамагае, выручае; разм.).

Палачка Коха — туберкулёзная бацыла.

|| прым. па́лачны, -ая, -ае.

Палачная дысцыпліна (перан.: пра дысцыпліну, якая падтрымліваецца жорсткімі мерамі).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

стрэ́лка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.

1. Тонкая і вузкая пласцінка, якая паварочваецца на восі і паказвае час, напрамак і пад. ў розных вымяральных прыборах.

С. барометра.

Секундная с.

2. Знак у выглядзе рысы, ад канца якой пад вострым вуглом адходзяць кароткія рыскі.

С. напрамку руху.

3. Вузкі і доўгі намыўны выступ сушы; пясчаная каса.

С. прычала.

4. Прыстасаванне на рэйкавых пуцях для пераводу рухомага саставу з аднаго пуці на другі.

На чыгуначнай станцыі дзейнічаюць аўтаматычныя стрэлкі.

5. Бязлістае тонкае сцябло расліны з суквеццем наверсе.

Стрэлкі нарцысаў.

|| памянш. стрэ́лачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. стрэ́лачны, -ая, -ае (да 1 і 4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)