хрыза-
(гр. chrysos = золата)
першая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае «які мае залаты колер, залацістае адценне».
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
электры́к
(фр. électrique, ад н.-лац. electricus = электрычны)
блакітны колер з шэрым адценнем (напр. сапфір колеру э.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
защи́тный
1. абаро́нны;
2. (предохранительный) засцерага́льны; ахо́ўны;
защи́тная окра́ска ахо́ўная афарбо́ўка;
защи́тный цвет воен. ахо́ўны ко́лер;
защи́тные лесонасажде́ния ахо́ўныя лесанасаджэ́нні;
защи́тные сре́дства техн. ахо́ўныя сро́дкі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Багародзічнік ’расліна Polygonum bistorta L., драсён змяіны’ (Кіс.). Параўн. рус. богоро́дичник, богоро́дка ’тс’, ст.-чэш. Svaté Maří košile, славац. Panny Marie zelina ’Polygonum’ (Махэк, Jména rostl., 87). Па народнай легендзе, чырвоны колер кветкі расліны — гэта кроў багародзіцы (Махэк, там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
палымне́ючы,
1. ‑ая, ‑ае. Дзеепрым. незал. цяпер. ад палымнець.
2. ‑ая, ‑ае; у знач. прым. Які мае колер полымя; вылучаецца колерам полымя. Ад сэрца народнага шчырае дзякуй Братам і сцягам палымнеючым шлём. Танк.
3. Дзеепрысл. незак. ад палымнець.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ачарні́ць, ачарню, ачэрніш, ачэрніць; зак., каго-што.
1. Зрабіць чорным, афарбаваць у чорны колер.
2. перан. Узвесці паклёп, абгаварыць; зняславіць. [Паўлінка:] Гэта ж трэба ведаць, столькі мой тата на.. [Якіма] усякай дарэмшчыны пагаварыў і ачарніў, а.. [Якім] хоць бы што. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
іржаві́нне і ржаві́нне, ‑я, н.
Абл. Балота з іржавай вадой. У ржавінні па калені Стаялі, моклі лазнякі. Танк. — А там, дзе ёсць жалезная руда і вада афарбавана ў іржавы колер, то такое балота па-нашаму — іржавінне. В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
залаце́ць, ‑ее; незак.
Разм.
1. Станавіцца залатым, набываць адценне, колер золата. На ўсходзе паволі залацее неба.
2. Вылучацца сваім залатым колерам; блішчаць, як золата (пра што‑н. залацістае, бліскучае). Залацеюць на першых праменнях сонца пяскі Сухіх грудоў. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́петраць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Высахшы, страціць свае якасці, колер і пад.; выветрыцца, засохнуць; схуднець. Пад гарачым, сонцам і ветрам выпетрала трава. □ — А худы які! — здзівіўся Іван, гледзячы на Міколу. — Чаго так выпетраў? Вобла, а не чалавек. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фон¹, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Асноўны колер, тон, на якім пішацца карціна ці малюецца што-н.
Чырвоны ф.
2. Задні план карціны, а таксама ўвогуле задні план чаго-н., тое, на чым што-н. бачыцца, вылучаецца.
Караблі на фоне вячэрняга неба.
3. перан. Агульныя ўмовы, абставіны, у якіх што-н. адбываецца.
На фоне цяперашніх міжнародных падзей.
|| прым. фо́навы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)