ГРЭНЛА́НДСКА-КАНА́ДСКІ ПАРО́Г,

падняцце дна Атлантычнага ак. ў праліве Дэвіса, паміж падводнымі схіламі Грэнландыі і в-ам Бафінава Зямля. Даўж. каля 75 км. Найб. глыб. 642 м. Перашкаджае глыбіннаму водаабмену паміж морам Бафіна і Атлантычным акіянам.

т. 5, с. 494

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Зяме́ц ’пчаляр’. Ад *zem‑ (гл. зямля) з суфікса ‑ец паводле спосабу размяшчэння вулляў на зямлі, а не на борцевых дрэвах (Нас., 208; Сл. паўн.-зах.; Мацкевіч, З нар. сл., 210). Слова пашырана ў мін., маг., гом. гаворках.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

зарасці́ сов.

1. зарасти́, порасти́;

зямля́ ~сла́ ле́сам — земля́ заросла́ (поросла́) ле́сом;

твар яго́ ~ро́с барадо́й — лицо́ его́ заросло́ бородо́й;

2. зарубцева́ться, зарасти́;

◊ з. гра́ззю — зарасти́ гря́зью

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уме́рзнуць сов.

1. (во что-л.) вмёрзнуть;

бо́чка ўме́рзла ў лёд — бо́чка вмёрзла в лёд;

2. (затвердеть на большую глубину) промёрзнуть;

зямля́ мо́цна ўме́рзла — земля́ си́льно промёрзла

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

алахто́ны

(ад гр. allos = іншы + chthon = зямля)

жывёлы або расліны, якія насяляюць пэўную мясцовасць, але ўзніклі ў працэсе эвалюцыі ў іншым месцы (параўн. аўтахтоны 1).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

◎ Лёнд ’сухая дарога’ (Совещ. ОЛА — Гомель), ст.-бел. лиондъ, лондъ ’суша’ запазычана са ст.-польск. ląd ’тс’, ’бераг’. С с.-в.-ням. lant, -des, ням. Land ’зямля, ралля, глеба, вёска, край’, ’суша’ (Булыка, Запазыч., 190; Слаўскі, 4, 84).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тал ’праталіна’ (Гарэц., Байк. і Некр.), та́ло ’зямля, дзе сышоў снег’ (ТС), тало́ ’палонка, у якой багата рыбы’ (Касп.). Архаізмы на базе першаснай формы назоўніка, тоеснай кароткай форме прыметніка м. і н. р., параўн. поўную форму талы, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ірдзе́нне і рдзе́нне, ‑я, н.

Чырвань, чырвонае ззянне, гарэнне. Паўстала з ірдзеннем суніц Радзімы зямля. Калачынскі. Я любаваўся прыгажосцю надсвіцязянскай восені — дарогай у залатым тунелі ліп і клёнаў, ірдзеннем рабінавых гронак на фоне свежай, зноў засеянай зямлі. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сасмя́гнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Тое, што і сасмагнуць. Апошнюю кроплю з біклагі не п’юць [салдаты], хоць сасмяглі зусім. Гаўрусёў. Твар лейтэнанта быў белы, як крэйда, губы сасмяглі. Курто. А лета было сухім, без дажджынкі, зямля сасмягла, патрэскалася. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

свёкар, ‑кра, м.

Бацька мужа. Убачыла [Аксана] чужыя радасць і гора — успомніла сваё: забітага немцамі свёкра, мужа, які невядома дзе цяпер. Шамякін. Звялі маладзіцу са свету сямейнікі. Свёкар быў звер і скупеча, «зямля ненаежная». А сынок — яшчэ горшы. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)