Турката́ць ‘утвараць характэрныя для галубоў гукі, буркаваць’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Нар. Гом.), туркота́ті ‘тарахцець’ (беласт., Сл. ПЗБ). Сюды ж туркаце́ць ‘утвараць характэрныя для жабаў-жарлянак гукі’ (Скарбы), ‘грукатаць (коламі па шашы)’ (Др.-Падб., Гарэц., Байк. і Некр.); ‘ляскатаць’; туркоті͡еті ‘тс’, ту́ркот ‘грукат’ (Вруб.). Параўн. укр. туркота́ти ‘буркаваць’, ‘аднастайна тарахцець, грукаюць’, ‘мармытаць, нешта часта паўтараць’, польск. turkotać ‘тс’, славац. trkotať ‘хутка і шмат сакатаць, балбатаць’, славен. trketáti ‘гучна ступаць’. Дзеяслоў з інтэнсіўным фармантам ‑от‑ (‑ат‑), утвораны ад гукапераймальнай асновы туркаць, гл. Борысь (654) лічыць, што адпаведны назоўнік, параўн. польск. turkot ‘грукат колаў’, вытворны ад дзеяслова turkotać ‘туркатаць’, а не наадварот.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бубаце́ць, ‑ціць; незак.
Разм. Аднастайна стукаць (пра гукі падання кропель дажджу і пад.). Лілася са шланга, пырскала вада, бубацела па лісці кветак. М. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
віската́ць, ‑качу, ‑кочаш, ‑коча; незак.
Разм. Пранізліва крычаць; утвараць высокія пранізлівыя гукі. Жалезныя аскепкі зенітных снарадаў барабанілі па дахах, віскаталі па каменнях бруку. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
журча́нне і журчэ́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. журчаць, журчэць, а таксама гукі гэтага дзеяння. [Ручаёк] з журчаннем пераліваўся з каменьчыка на каменьчык. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зу́мкаць, ‑ае; незак.
Разм. Утвараць аднастайныя звінючыя гукі (пра насякомых). Недзе блізка зумкаюць пчолы. С. Александровіч. // Хуткім налётам, рухам утвараць падобны гук. Зумкаюць кулі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
і́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Міжвольна ўтвараць адрывістыя гукі, якія выклікаюцца сутаргавым скарачэннем дыяфрагмы. [Лёнік], відаць, добра перакусіў, аж ікае, страсае са штаноў шалупінне. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
курлы́канне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. курлыкаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Ланцужкі жураўлёў віднеліся ў небе, і адтуль чулася сумнае курлыканне. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыцмо́кванне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. прыцмокваць — прыцмокнуць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Чулася толькі бразганне лыжак аб пасуду ды дружнае прыцмокванне. Скрыпка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пы́хканне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. пыхкаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. [Шашура] увесь час чуў ззаду нарастаючы перастук калёс і натужнае пыхканне. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саката́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. сакатаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. З крапівы з пярэпалахам выскачыла курыца, зайшлася ў радасным сакатанні. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)