горад на Пн Індыі ў ніжнім цячэнні р. Крышна, у штаце Андхра-Прадэш. 701,8 тыс.ж. (1991). Вузел чыгунак і аўтадарог. Тэкст., харч., цэм., маш.-буд. прадпрыемствы. Вакол Віджаявады вял. ірыгацыйная сістэма, якая ўключае дэльту р. Крышна. Цэнтр будыйскага культу.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БУГРЫ́СТЫЯ ПЯСКІ́,
нерухомыя намнажэнні пяскоў у выглядзе невял. узгоркаў круглаватай ці падоўжанай формы вакол асобных хмызнякоў. Адрозніваюць сыпучыя кучавыя пяскі і зацвярдзелыя бугры. Фарміруюцца ў раёнах залягання прэсных і саленаватых грунтавых вод (на глыб. 3—5 м). Характэрны для пустыняў Цэнтр. Азіі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
umspíelen
vtперан. гуля́ць (вакол чаго-н.)
ein Lächeln umspíelte séinen Mund — усме́шка гуля́ла на яго́ губа́х
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
арэо́л
(фр. auréole, ад лац. aureolus — пазалочаны)
1) светлы круг, ззянне вакол сонца, зорак і іншых яркіх прадметаў, 2) німб вакол галавы чалавека як сімвал святасці ў рэлігійным мастацтве;
3) зона паблізу радовішчаў, дзе назіраецца павышаная колькасць рудаўтваральных элементаў або іх спадарожнікаў;
4) перан. атмасфера славы, павагі, якая акружае каго-н.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
перыге́й
(н.-лац. perigaeum, ад гр. peri = вакол + ge = Зямля)
астр. бліжэйшы ад цэнтра Зямлі пункт арбіты Месяца або штучнага спадарожніка (проціл.апагей 1).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Завалі́на ’гультай, абібок’ (Сцяц.). Геаграфія (зэльв.) і на піск указваюць на польск. паходжанне, дзе zawałina ’тое, што завальвае дарогу, перашкаджае’; параўн. zawalidroga ’той, хто перашкаджае, гультай, абібок’, якое ўказвае на шлях семантычнай змены ў польск.
Зава́ліна, зугва́ліна, загава́ліна, зуга́ліна ’прызба’ (Мат. Гом.). Рус.зава́лина ’насып вакол хаты для ўцяплення’, цвяр., пск. ’лаўка на вуліцы каля варот’, валаг. ’зямля, пакінутая з-за нязручнасці карыстання ці бясплоднасці’, калуж., бранск., смал.загвалина, заговалина, заговальня ’прызба’, укр.уст.зава́лина ’руіна’, польск.zawalina ’тое, што завальвае дарогу, перашкаджае’, дыял.zawalnia ’насып вакол хаты ў выглядзе лаўкі’. Ст.-рус.пск.завалина ’прызба’ (XV ст.). Утворана на базе дзеяслова валіць1 (гл.), заваліць з суфіксам ‑іна (параўн. абва́ліна ’высокі бераг, дзе можа абвальвацца’), відаць, яшчэ ў ст.-рус. час. Формы загаваліна, зугваліна, зугаліна адлюстроўваюць, відаць, экспрэсіўны элемент (прэфікс?) ‑г‑, ‑го‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ёлка, -і, ДМ ёлцы, мн. -і, ёлак, ж.
1. Тое, што і елка.
2. Елка, упрыгожаная да свята Новага года і Каляд.
Навагодняя ё.
3. Пра навагодняе свята для дзяцей з песнямі, танцамі і гульнямі вакол упрыгожанай ёлкі.
Звадзіць сына на ёлку.
|| памянш.-ласк.ёлачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1 і 2 знач.).
|| прым.ёлачны, -ая, -ае (да 2 і 3 знач.).
Ёлачныя цацкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
крэ́сла, -а, мн. -ы, -сел і -слаў, н.
1. Прадмет мэблі звычайна са спінкай, прызначаны для сядзення аднаго чалавека.
Драўлянае к.
Расставіць крэслы вакол стала.
2. Прадмет мэблі з мяккай абіўкай і ручкамі-падлакотнікамі.
Мяккае к.
К.-ложак.
3.перан. (звычайна з азначэннем). Месца работы, пасада (разм.).
Заняць міністэрскае к.
|| памянш.крэ́сельца, -а, мн. -ы, -аў, н. (да 1 і 2 знач.).
|| прым.крэ́сельны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)