Verbum

Панібра́т ’блізкі знаёмы, прыяцель’ (ТСБМ), панібра́цкі, панібра́цтва ’залішняя бесцырымоннасць, фамільярнасць у абыходжанні’. Рус. панибра́т, укр. панібра́т. Запазычанне з польск. кл. скл. адз. л. panie bracie ’тс’ (Праабражэнскі, 2, 11; Фасмер, 3, 197).

Партыза́н ’удзельнік узброенай барацьбы, якая вядзецца атрадамі народных мас на акупіраванай тэрыторыі’ (ТСБМ). З рус. партиза́н ’тс’, якое праз ням. Partisan або франц. partisan ад італ. partigiano ’прыхільнік’ (гл. Фасмер, 3, 209).

◎ Плісклён ’баклажан чорны, Solanum nigrum L.’ (гом., Кіс.). З рус. паслён ’ліснік, Solanum L.’, якое з *pa‑ і *я!ьnъ ці *slem > , звязаных гснетычна з лексемай * ślina > сліна (гл.) (Фасмер, 3, 212).

◎ Прале́сачка ’прыгажуня’ (Нас.). У Насовіча дзве формы: пролесочка і прелесочка. Тады да рус. прелесть, якое з пере‑, пре- і лесть ’ліслівасць’ (аб рус. слове гл. Фасмер, 3, 358). Магчымы ўплыў наступнага слова.

Пу́ля ’куля’ (віл., Сл. ПЗБ). Запазычана з рус. пу́ля ’тс’, што, хутчэй за ўсё, з польск. kula (праз ст.-бел. куля?) ’шар’, гл. Фасмер, 3, 405; Золтан, Stud. Russica, 2, 20–30.

Райсоры фальк. ’рысора’ (Ант.: Як я ехаў да яе, — // Брычка на райсорах). Дыялектная трансфармацыя франц. ressort ’спружына, рысора’, магчыма, праз рус. рессо́ры ’тс’, дзе ‑йс‑ на месцы ‑сс‑. Гл. Фасмер, 3, 474.

Ро́бкі ’пужлівы’ (Ян.). З рус. робкий ’тс’, ро́бок ад роб < прасл. *orbъ > *robъ/*rabь ’раб’ < і.-е. *orbhos: ст.-інд. arbhakás, árbhagas ’маленькі, слабы, малады’, árbhas ’тс’ (Уленбек, 14; Фасмер, 3, 487).

Рэ́кша ’сіваваронка, Coracias garrulus L.’ (Нікан.). Укр. ра́кша, рус. ра́кша, ро́кша ’тс’, звязана з гукапераймальным коранем слоў рокота́ть, регота́ть (Фасмер, 3, 439), насуперак Праабражэнскаму, які выводзіць з *кракша ад кракаць (2, 179).

Смя́так ‘згушчэнне чаго-небудзь вадкага; вільгаць толькі што зрубленага дрэва’ (Нас.), смя́тка ‘недавараная частка яйца’ (Сцяц.). Рус. смя́тка ‘вадкі, некруты стан (аб яйку)’. Ад месці (гл.); Праабражэнскі, 2, 343; Фасмер 3, 695.

Трыёдзь ‘хрысціянская богаслужэбная кніга, у якой змешчаны трохпесенныя каноны’ (ТСБМ), ст.-бел. треодь, триодь (1494 г., ГСБМ), стараж.-рус. триодь (з 1200 г.). З с.-грэч. τριώδιον ‘тры песні’ (Фасмер, 4, 103).