няця́жкі, ‑ая, ‑ае.

1. Які не патрабуе вялікіх намаганняў, не з’яўляецца цяжкім для ажыццяўлення, вырашэння і пад. І, сказаць жа, работа на лузе няцяжкая. Колас. Самае няцяжкае было — стаяць, маўкліва, ціха, і ні аб чым не думаць. Мележ.

2. Які мае невялікую вагу. Куфэрак быў няцяжкі, але пасля ўчарашняй страшнай ночы ды па такой дарозе несці яго было і цяжка і няёмка. Чарнышэвіч.

3. Не сур’ёзны (пра хваробу, рану, хворага). — Гэты [ранены] — лягчэйшы, — гаворыць Марыя Сцяпанаўна. — Два няцяжкіх пашкоджанні — галава і бядро. Брыль. Амаль кожны дзень я праведваў Грачыка, і ён рады быў таму, што ў яго няцяжкая рана і яго не будуць эвакуіраваць у тыл. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

багаты́р, ‑а, м.

1. Той, хто валодае вялікай маёмасцю, мае многа грошай; багач. [Настаўнік:] — Вы толькі падумайце: маленькая жменька дваран і багатыроў села вам на карак, захапіла лепшыя землі, жыве з вашае працы і вас жа катуе. Колас. [Павал:] — Калі я цяпер узбіўся на добрую.. гаспадарку, дык ужо мяне багатыром лічаць. Чорны.

2. Казачны асілак, волат; вялікай сілы і адвагі чалавек, воін. Я не жартуючы хацеў бы пусціць па краіне мастацкае палатно, падобнае па зместу да «Багатыроў» Віктара Васняцова. Толькі сучаснае, аб нашых багатырах, якія стаяць на варце спакою і волі краіны. Брыль. // перан. Пра што‑н. велічнае, магутнае. Вось які ты, слаўны Кіеў, Старажытны багатыр! Жычка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гуля́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

1. Тое, што і гульня (у 1 знач.). У гулянках пралятала маё дзіцячае жыццё. Багдановіч. І стаяць, сумуюць санкі, Не знайсці хлапцам гулянкі, Бо не выпаў снег. Кірэенка.

2. Разм. Вечарынка з песнямі, танцамі, гульнямі. Эх, чаму я не скрыпач, не Янка, Што заўсёды Зою праважае, Што заўсёды ў клубе, на гулянках Песні ёй лірычныя іграе. Танк. Пад канец гулянкі шкло зачэрнівалася ад сажы, танцы спыняліся і ўсе разыходзіліся па хатах. Пальчэўскі.

3. Разм. Вясёлае гулянне з частаваннем. Сынок нарадзіўся — гулянка была. Мыслівец. Гулянкі ж высокіх гасцей і стэнаграмы іх тостаў Андрэя Міхайлавіча ні ў якой меры не цікавілі. Самуйлёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спецыялізава́цца, ‑зуюся, ‑зуешся, ‑зуецца; зак. і незак.; на чым, па чым, у чым.

1. Набыць (набываць) спецыяльныя веды, навыкі ў якой‑н. галіне навукі і тэхнікі; набыць (набываць) якую‑н. спецыяльнасць. Проста Алік нават уяўлення не меў аб зборным жалезабетоне; ён спецыялізаваўся ў інстытуце на мантажы катлоў і турбін. Дадзіёмаў. На рэдакцыйнай лятучцы Мацвей Кірылавіч пахваліў мяне і нават выказаў думку, ці не варта мне наогул спецыялізавацца ў гэтым жанры [фельетоне]. Сабаленка.

2. Дзейнічаць, развівацца ў выразна акрэсленым кірунку; мець спецыяльнае прызначэнне. Калгас спецыялізуецца па вытворчасці мяса і малака. «ЛіМ». Перад нашай рэспублікай, якая спецыялізуецца на жывёлагадоўлі, стаяць вялікія задачы па значнаму павелічэнню вытворчасці мяса, малака; яек. «Звязда».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цы́пкі 1, ‑пак; адз. няма.

Разм. Дробныя трэшчыны, шурпатасць і чырвань на скуры рук і ног (ад абветрывання і пад.). Шурпатая ў калгасніцы далонь. Смаліў яе мароз, Паліў яе агонь. На ёй, бы на анкеце, па парадку Чытай працоўнай біяграфіі пячаткі: ..Ад цаўя матыкі — мазалі, Ад ветру — цыпкі. Жычка.

цы́пкі 2, ‑пак; адз. няма.

Разм. У выразах: на цыпках — на пальцах ног, на дыбачках (хадзіць, ступаць, стаяць і пад.). [Шашура] наводдалек абышоў яе [Аксінню] на цыпках, стараючыся зайсці ёй з-за спіны і з’явіцца знянацку. Мележ; на цыпкі — на пальцы ног (стаць, прысесці і пад.). [Алена] павярнулася тварам к усходу і нават узнялася на цыпкі, каб хоць трошкі быць вышэйшай за пшаніцу. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кол кол, род. кала́ м.;

ни кола́, ни двора́ погов. ні кала́, ні двара́;

хоть кол на голове́ теши́ хоць кол на галаве́ чашы́;

вбить (заби́ть) оси́новый кол убі́ць (забі́ць) асі́навы кол;

коло́м стоя́ть в го́рле кало́м стая́ць у го́рле;

сажа́ть, посади́ть на кол садзі́ць, пасадзі́ць на кол.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

cluster

[ˈklʌstər]

1.

n.

1) гро́нка f., пучо́к -ка́ m.

a cluster of grapes — гро́нка вінагра́ду

a cluster of cherries — пучо́к ві́шняў

2) гру́па, ку́чка f.

a little cluster of houses — мала́я гру́пка дамо́ў

3) рой -ю (пчо́лаў)

4) зьбег зы́чных

2.

v.

1) расьці́ гро́нкамі

2) зьбіра́цца гру́памі, то́ўпіцца; стая́ць нато́ўпам, ці́снуцца, ці́скацца

3) зьбіра́ць у гру́пы або́ пучкі́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

маро́з м. Frost m -es, Fröste;

пяць гра́дусаў маро́зу fünf Grad mnus, mnus fünf Grad, fünf Grad nter Null;

пачырване́ў ад маро́зу frstrot;

стая́ць мо́цныя маразы́ es ist nhaltendes Frstwetter;

на дварэ́ траску́чы маро́з es friert Stein und Bein, drußen ist klrrender Frost;

маро́з па ску́ры ідзе́ es läuft inem kalt über den Rücken;

Дзед Маро́з м. Väterchen Frost

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

гара́ ж.

1. Berg m -(e)s, -e;

2. мн.:

го́ры (горны ланцуг) Gebrge n -s, -;

у го́ры ins Gebrge;

3. (куча) Hufen m -s, -;

быць не за гара́мі nicht llzu weit sein;

стая́ць гаро́ю за каго-н. fest für j-n instehen*;

у мяне́ гара́ з плеч звалі́лася разм. mir ist ein Stein vom Hrzen gefllen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ла́гер м.

1. вайск. Lger n -s, -;

палявы́ ла́гер Fldlager n;

вучэ́бны ла́гер Übungslager n;

стая́ць ла́герам im Lger whnen; kamperen vi;

2. (часовае пасяленне) Lger n -s, -;

ле́тні ла́гер Fri¦enlager n;

турысты́чны ла́гер (у палатках ці аўтамашынах) Campingplatz [´kɛm-] m -es, -plätze, Zltplatz m;

разбі́ць ла́гер ein Lger ufschlagen*;

канцэнтрацы́йны ла́гер Konzentratinslager n (скар. KZ); Kregsgefangenenlager n (ваеннапалонных)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)