ску́пліваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Тое, што і скупляць. Перакупшчыкі ўмудраюцца скупліваць сялянскі тавар і зараз жа па рынку перапрадаюць... Бядуля. [Халімон:] — Летам ягады, грыбы, а зімой — пушніну скупліваю ад насельніцтва. Сіняўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цэнту́рыя, ‑і, ж.

Гіст.

1. Частка легіёна, ваеннае падраздзяленне ў старажытным Рыме, першапачаткова колькасцю ў сто чалавек.

2. Група грамадзян у старажытныя Рыме, якая ўтваралася пры падзеле насельніцтва па маёмаснаму цэнзу.

[Лац. centuria.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шве́ды, ‑аў; адз. швед, ‑а, М ‑дзе, м.; шведка, ‑і, ДМ ‑дцы; мн. шведкі, ‑дак; ж.

Народ скандыпаўскай групы, які складае асноўнае насельніцтва Швецыі.

•••

За дзедам-шведам гл. дзед ​1.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эвакапу́нкт, ‑а, М ‑кце, м.

Установа, якая кіруе ў час вайны, стыхійных няшчасцяў і пад. арганізацыяй лячэння і эвакуацыі параненых, хворых, а таксама насельніцтва з небяспечных месц ці зоны ваенных дзеянняў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каляро́вы, -ая, -ае.

1. Які афарбаваны або мае які-н. колер ці колеры (акрамя чорнага і белага).

Каляровае шкло.

Каляровыя металы (усе металы, акрамя жалеза і яго сплаваў). К. фільм.

2. Пра людзей, якія належаць не да белай расы.

Каляровае насельніцтва.

|| наз. каляро́васць, -і, ж. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

забеспячэ́нне, -я, н.

1. гл. забяспечыць.

2. Тое, чым забяспечваюць каго-, што-н. (матэрыяльныя каштоўнасці, грошы і пад.).

Грамадзяне нашай краіны маюць права на матэрыяльнае з. ў старасці.

3. Сукупнасць мерапрыемстваў па задавальненні матэрыяльных патрэб насельніцтва, якіх-н. арганізацый.

Органы забеспячэння.

Прадуктовае з.

|| прым. забеспячэ́нскі, -ая, -ае.

Забеспячэнскія арганізацыі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

грамадзя́нін, -а, мн. грамадзя́не і (з ліч. 2, 3, 4) грамадзя́ніны, -дзя́н, м.

1. Асоба, якая належыць да пастаяннага насельніцтва дадзенай дзяржавы, карыстаецца правамі і выконвае абавязкі, устаноўленыя яе канстытуцыяй.

2. Дарослы чалавек, а таксама форма звароту да яго.

|| ж. грамадзя́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

рэсу́рс, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. мн. Запасы, крыніцы чаго-н.

Харчовыя рэсурсы.

Прыродныя рэсурсы.

Працоўныя рэсурсы (частка насельніцтва краіны, здольная да працы).

2. Сродак, да якога звяртаюцца ў неабходным выпадку (кніжн.).

Выкарыстаць апошні р.

3. Тэхнічныя магчымасці чаго-н. (спец.).

Р. самалёта.

|| прым. рэсу́рсны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

субстра́т, -у, М -ра́це, мн. -ы, -аў, м. (спец.).

1. Тое, што ляжыць у аснове якіх-н. утварэнняў, з’яў.

Мінеральны с. глебы.

2. Пажыўнае асяроддзе, дзе развіваюцца якія-н. арганізмы.

3. Элементы мовы папярэдняга насельніцтва дадзенай тэрыторыі, якія захаваліся ў мове прышэльцаў.

Кельцкі субстрат.

|| прым. субстра́тны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

водаправо́д, ‑а, М ‑дзе, м.

Сістэма труб, нагнятальных і фільтравальных апаратаў для забеспячэння вадой насельніцтва, прамысловых аб’ектаў і пад. Водаправод таксама не працаваў, і ваду ў бальніцу насілі са старой вадакачкі. Арабей.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)