Verbum

перасі́ліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены; зак.

1. каго-што. Перамагчы, пераадолець.

П. праціўніка і паваліць.

Плыўцы перасілілі цячэнне.

2. перан., каго-што. Пераадолець якое-н. пачуццё, адчуванне, жаданне і пад.

П. страх.

П. сябе.

3. каго. Змучыць, надарваць, прымушаючы празмерна напружвацца.

П. каня.

|| незак. перасі́льваць, -аю, -аеш, -ае.

пе́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.

1. Найменш каштоўная па значэнні фігура ў шахматнай гульні.

2. перан. Пра малазначнага і несамастойнага ў сваіх дзеяннях чалавека.

|| памянш. пе́шачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, чак, ж. (да 1 знач.).

|| прым. пе́шачны, -ая, -ае (да 1 знач.).

прасачы́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -о́чыцца; зак.

1. Пра вадкасць: паступова пранікнуць праз што-н.

У лодку прасачылася вада.

2. Непрыкметна і паступова прабрацца куды-н.

Разведчыкі прасачыліся ў тыл ворага.

3. перан. Пранікнуць, распаўсюдзіцца куды-н.

Прасачыліся слухі.

|| незак. прасо́чвацца, -аецца.

|| наз. прасо́чванне, -я, н.

прашчу́паць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.

1. што. Шчупаючы, выявіць, адчуць, праверыць.

П. пухліну.

2. перан., каго-што. Назіраючы, даследуючы, скласці сабе ўяўленне пра каго-, што-н. (разм.).

П. веды новага работніка.

П. глебу (тое, што і зандзіраваць глебу).

|| незак. прашчу́пваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прашчу́пванне, -я, н.

прылажы́ць, -ажу́, -о́жыш, -о́жыць; -о́жаны; зак., што да чаго.

Тое, што і прыкласці.

П. палец да вуснаў.

П. намаганні.

П. рукі да чаго-н. (перан.: пачаць рабіць што-н., праявіўшы ініцыятыву).

|| незак. прыклада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і прыкла́дваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прыклада́нне, -я, н. і прыкла́дванне, -я, н.

пуцяво́дны, -ая, -ае.

У выразах:

1) пуцяводная зорка —

а) зорка, якая ўказвае напрамак дарогі;

б) перан. пра таго, хто вызначае чый-н. жыццёвы шлях, развіццё дзейнасці (кніжн.).

Ён быў не толькі братам, а і пуцяводнай зоркай усё жыццё;

2) пуцяводная ніць (кніжн.) — тое, што дапамагае знайсці правільны шлях, рашэнне.

развалі́цца, -валю́ся, -ва́лішся, -ва́ліцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Паваліўшыся, рассыпацца, распасціся.

Бабка снапоў развалілася.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). перан. Прыйсці ў заняпад; разладзіцца.

Справа развалілася.

3. Сесці, неакуратна, шырока раскінуўшы рукі і ногі (разм.).

Р. на канапе.

|| незак. разва́львацца, -аюся, -аешся, -аецца.

разрысава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны; зак., каго-што.

1. Нанесці рысункі, узоры (звычайна алоўкам, пяром) на што-н.; распісаць.

2. перан. Прадставіць у якім-н. выглядзе; размаляваць (разм.).

Р. гультая ў газеце.

|| незак. разрысо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. разрысо́ўка, -і, ДМ -со́ўцы, ж. і разрысо́ўванне, -я, н.

раскашава́цца, -шу́юся, -шу́ешся, -шу́ецца; -шу́йся; незак. (разм.).

1. Жыць у раскошы, мець усяго ў дастатку.

2. і (рэдка) зак. Жыць (пачаць жыць) або размяшчацца (размясціцца) дзе-н. вельмі свабодна, на вялікай плошчы.

Раскашуецца адна ў такой вялікай кватэры.

3. перан. Буйна расці на прыволлі.

Раскашуецца пад плотам крапіва.

растапта́ць, -тапчу́, -то́пчаш, -то́пча; -тапчы́; -тапта́ны; зак.

1. каго-што. Наступіўшы, расціснуць; сапсаваць, знішчыць.

Р. грыб.

2. перан. Зняважыць чые-н. пачуцці, прынізіць годнасць.

Р. веру чалавека.

3. што. Пра абутак: доўга носячы, зрабіць залішне прасторным, разнасіць (разм.).

Р. чаравікі.

|| незак. расто́птваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. расто́птванне, -я, н.