1. Гістарычная супольнасць людзей, якая склалася ў ходзе фарміравання агульнасці іх тэрыторыі, эканамічных сувязей, мовы, культуры, псіхічных рыс. Права нацый на самавызначэнне. □ Нацыі непазбежны прадукт і непазбежная форма буржуазнай эпохі грамадскага развіцця.Ленін.
2. Дзяржава, краіна. Арганізацыя Аб’яднаных Нацый.
[Ад лац. natio — племя, народ.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
архаі́зм, ‑а, м.
Застарэлая з’ява, перажытак мінулага. І сам.. [дзяк], прапахлы царкоўнымі канонамі, выпетранымі і бяздушнымі, лампадным алеем і воскам царкоўных свечак, здаецца нейкім прыкрым архаізмам, варожым да ўсяго, што свежа і молада.Колас.// Слова, моўны выраз, граматычная форма, што выйшла з агульнага ўжывання.
[Грэч. archaismos.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
2. Заснаваны на абстракцыі; такі, які карыстаецца абстракцыяй. Абстрактны метад. Абстрактнае мастацтва. Абстрактнае мысленне. Абстрактны гуманізм.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рандо́1, нескл., н.
Вершаваная форма з абавязковым паўтарэннем у страфе адных і тых вершаў у пэўным парадку; вершы, напісаныя ў такой форме.
[Фр. rondeau.]
рандо́2, нескл., н.
Спецыяльна закруглены рукапісны, а таксама друкаваны шрыфт. // Назва пяра з парным канцом для пісання такім шрыфтом.
[Фр. rondeau.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ідыяты́я
(гр. idioteia)
мед. цяжкая форма прыроджанага псіхічнага недаразвіцця (алігафрэніі).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
АО́РЫСТ
(грэч. aoristos),
простая дзеяслоўная форма, уласцівая многім стараж. і некаторым сучасным індаеўрап. мовам. Абазначае адзінкавае мінулае дзеянне (стан) без паказу яго працягласці. У старабел. літ. мове аорыст ужываўся рэдка. Утвараўся ад асновы інфінітыву пры дапамозе суфіксаў -х-, -с-, -ш («быхъ, бы, бы, быхомъ, бысте, быша» — «я, ты, ён быў; мы, вы, яны былі»). У сучаснай бел. мове не захаваўся, але форма 2-й і 3-й асобы адз. л. аорыста дзеяслова «быти» ператварылася ў нязменную часціцу «бы» («б») і служыць сродкам перадачы мадальнасці («меў бы», «калі б»).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
быва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1. Прыходзіць да каго-н., наведваць каго-н.
Часта б. у гасцях.
2. Знаходзіцца, прысутнічаць дзе-н.
Мала б. дома.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Здарацца, мець месца.
Маланка бывае і зімою.
4.2 ас.адз. і мн. л.
быва́й(це). Форма развітання.
Бывайце, маладыя гады.
Бывайце здаровы.
◊
Як ні ў чым не бывала — як быццам нічога не здарылася.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рэспу́бліка, -і, ДМ -ліцы, мн. -і, -лік, ж.
1.Форма дзяржаўнага кіравання, пры якой усе вышэйшыя органы ўлады выбіраюцца або фарміруюцца агульнанацыянальнымі прадстаўнічымі ўстановамі.
Прэзідэнцкая р. (калі на чале дзяржавы стаіць выбраны шляхам прамых або ўскосных выбараў прэзідэнт, які з’яўляецца і кіраўніком урада). Парламенцкая р. (калі ў дзяржаве вяршэнствуе парламент).
2. Дзяржава з выбранымі на пэўны тэрмін органамі ўлады.
|| прым.рэспубліка́нскі, -ая, -ае.
Рэспубліканская канферэнцыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
салю́т, -у, М -лю́це, мн. -ы, -аў, м.
1. Ваенная форма прывітання або аддача пашаны каму-, чаму-н. ружэйнымі або артылерыйскімі залпамі, падняццем ці апусканнем сцяга і пад., а таксама стральба і феерверк з прычыны ўрачыстай даты, падзеі.
С. дваццаццю артылерыйскімі залпамі.
2. Прывітанне пры сустрэчы з кім-н.
Салют, сябры!
○
Піянерскі салют — прывітанне, якое выражаецца ў падняцці над галавой правай рукі.
|| прым.салю́тны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
madam(e)
[ˈmædəm]
n., pl. madams or mesdames
1) спада́рыня f., спада́рычна f. (фо́рма зваро́ту)
2) informal гаспады́ня публі́чнага до́му
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)