падня́цца, падыму́ся, пады́мешся, пады́мецца; падымі́ся і -німу́ся, -ні́мешся, -ні́мецца; -німі́ся; зак.

1. Перамясціцца ўверх або прыняць больш высокае становішча.

П. на чацвёрты паверх.

Рука паднялася.

П. па службовай лесвіцы (перан.; дасягнуць больш высокага грамадскага становішча).

2. Устаць, перамяніць ляжачае або сядзячае становішча на стаячае.

П. з ложка.

3. Крануцца, рушыць.

Войскі падняліся ў атаку.

4. перан. Перайсці да актыўных дзеянняў.

П. на барацьбу з ворагам.

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць вышэйшым, павысіцца ва ўзроўні.

Вада ў рацэ паднялася.

6. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Павялічыцца, павысіцца.

Прадукцыйнасць працы паднялася.

Цэны падняліся.

7. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Стаць больш актыўным, прыўзнятым, палепшыцца.

Настрой падняўся.

8. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Наладжваючыся, палепшыцца, развіцца.

Прадукцыйнасць гаспадаркі паднялася.

9. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Узнікнуць, пачацца.

Падняўся шум.

У стане ворага паднялася паніка.

Падняўся вецер.

|| незак. падыма́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і падніма́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. падня́цце, -я, н. (да 1, 6—8 знач.) і пад’ём, -у, м. (да 1, 2 і 5 знач.).

|| прым. пад’ёмны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

бязвы́хадны áusweglos; hóffnungslos, áussichtslos; verzwéifelt (роспачны);

тра́піць у бязвы́хаднае стано́вішча in éine áusweglose Láge [in die Klémme (разм)] geráten*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

незайздро́сны

1. (пра чалавека) nicht néidisch;

2. разм (дрэнны, няважны) nicht benéidenswert; nicht zu benéiden;

незайздро́снае стано́вішча míssliche [klägliche] Láge

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

crisis [ˈkraɪsɪs] n. (pl. crises)

1. кры́зіс;

a cabinet crisis ура́давы кры́зіс;

an economic crisis эканамі́чны кры́зіс

2. крыты́чнае стано́вішча, крыты́чны мо́мант; перало́м

3. med. кры́зіс; крыз

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

біялака́цыя

(ад бія- + лакацыя)

здольнасць жывёл вызначаць становішча якога-н. аб’екта адносна саміх сябе або сваё месцазнаходжанне ў прасторы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

няёмкі, ‑ая, ‑ае.

1. Такі, у якім нязручна быць; нязручны. Няёмкая поза.

2. Непрыемны; цяжкі. Валенда пакрыўдзіўся. Размова доўга не ладзілася. — Што рабіць надумаў? — перапыніў няёмкае маўчанне Тышкевіч. Асіпенка. З няёмкага становішча.. [Лёню] выручыў Мікалай Пятровіч, які загаварыў з хлопцамі. Ваданосаў.

3. Непрыстойны, недарэчны. Умешвацца ў гаворку Паходня палічыў няёмкім і, адвярнуўшыся ад купэ, стаў глядзець у акно. Хадкевіч. Урад трапіў у няёмкае становішча: яму даводзілася ўжываць рэпрэсіі да той самай думы, якую ён сам склікаў. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ляжа́чы лежа́чий;

~чае стано́вішча — лежа́чее положе́ние;

◊ пад л. ка́мень вада́ не цячэ́ — посл. под лежа́чий ка́мень вода́ не течёт;

~чага не б’юць — посл. лежа́чего не бьют

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

зашрубава́ць, ‑бую, ‑буеш, ‑буе; зак., што.

Круцячы што‑н., што мае шрубавую нарэзку (шрубу, гайку і пад.), замацаваць, давесці да патрэбнага становішча. Зашрубаваць гайку. // Прымацаваць што‑н. пры дапамозе шрубы. Зашрубаваць раму глюмінатара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

асарамаці́ць, ‑мачу, ‑маціш, ‑маціць; зак., каго.

Разм. Паставіць каго‑н. у становішча, якое прымушае адчуць сорам, няёмкасць. Андрушка ўзяў з рук у Мацвея плуг. Яму цяпер было страшна асарамаціць сябе перад Мацвеем. Лобан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

батра́цтва, ‑а. н.

1. Становішча батрака; занятак батрака. Максім Шахневіч з пятнаццаці гадоў служыў у батраках і толькі за год да ваеннай службы кінуў сваё батрацтва. Колас.

2. зб. Батракі як сельскі пралетарыят.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)