састаўная частка вуглёў выкапнёвых, характэрная для гумалітаў. Паводле хім. уласцівасцей падобны на гумусавыя рэчывы тарфоў. Колер чорны, мае моцны бляск, ракавінны або згладжаны злом. Крохкі. Утвараецца пры змене лігнінава-цэлюлозных тканак раслін у выніку раскладання ва ўмовах абводненых тарфяных балот пры недахопе кіслароду. У вуглях утварае лінзы і слаі. Асн. носьбіт спякаючых уласцівасцей выкапнёвых вуглёў.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
роў1, рова; мн. равы, ‑оў; м.
Доўгае паглыбленне, выкапанае ў зямлі; канава. Над нёманскай далінай узвышалася поле з глыбокімі равамі, пракладзенымі снегавою і навальнічнаю вадою, з высокімі пагоркамі, заросшымі хмызам.Колас.Дзе мост над ровам — Летам на світанку Не замаўкаюць песні салаўёў.Хведаровіч.
роў2, рову, м.
1.Моцны працяглы крык некаторых жывёл. Раптам.. [Яніна] пачула наперадзе мядзведжы роў.Мурашка.// Гукі, якія напамінаюць такі крык. З ровам самалётаў шырылася радаснае хваляванне ў грудзях.Мележ.На дарозе пуста. Даўно ўжо знік лесавоз з вачэй, ні яго рову, ні пылу.Ракітны.
2.Разм.Моцны плач. І плачу было тут, і слёз, і рову.Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
obłędny
разм.
1. вар’яцкі; шалёны; безразважны; неразумны;
2. надзвычайны; шалёны, страшэнны; вельмі моцны;
3.уст. памылковы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Ске́моцень ‘моцны мароз’ (ТС). Да *скеміць ‘сціснуць, шчыпаць’, параўн. укр.скемі́ти ‘калоць, ныць, балець’, рус.скоми́ть ‘балець, ныць, шчаміць’, роднасным да аскома і шчаміць (гл.). Параўн. скем (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
фундамента́льны
(с.-лац. fundamentalis)
1) трывалы, моцны, вялікі (напр. ф. будынак);
2) асноўны, галоўны (напр. ф-ая бібліятэка);
3) грунтоўны, салідны, глыбокі па зместу (напр. ф. твор).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
stramm
1.
a здаро́вы, мо́цны, крамя́ны
2.
adv
1) ту́га, шчы́льна
2) бадзёра
3) навы́цяжку
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Вятру́га ’моцны вецер’ (Байк. і Некр., КТС). Укр.вітрюга ’тс’ (Грынч.). Ад асновы ветр‑ і суф. ‑уга, у дадзеным выпадку з узмацняльным адценнем. Адносна словаўтварэння гл. Слаўскі, SP, 68.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лікёр ’моцны салодкі спіртны напітак’ (ТСБМ). Запазычана з рус.ликёр (Крукоўскі, Уплыў, 80), якое з ням.Likör або непасрэдна з франц.liqueur ’тс’ < лац.liquor ’вадкасць’ (Фасмер, 2, 496).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трэ́скацень (трэ́скоцень) ‘траскучы мароз’ (ТС, ЛМТ). Параўн. укр.трі́скутин ‘трэск, моцны мароз’. Да трэск, трыску́ць (гл.), параўн. іншыя характэрныя назвы марозу: лютун, сквярун, прагун (Вушац. сл.), рыпоцень, скемоцень, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
па́хкі, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які мае моцны пах; пахучы. Мяне чакае цёплы сырадой у меднай конаўцы, луста пахкага, спечанага на дубовых лістах хлеба.Сачанка.Калі ўжо ехалі дрогкім бальшаком у фурманцы, набітай пахкім сенам, Паўлік засмяяўся: — А я цябе і павіншаваць забыўся.Б. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)