Сі́ры ‘ціхі, спакойны’ (Сцяшк. Сл.), сюды ж, відаць, сы́рны ‘ўбогі (пра хату)’ (Нар. Гом.). Параўн. рус.си́рый, ст.-рус.сиръ ‘пакінуты, адзінокі’, чэш., славац.sirý ‘сіратлівы, асірацелы’, ст.-слав.сиръ ‘тс’. Гл. сірата. Да семантыкі параўн. вытворныя серб.-харв.сира̑к ‘служка; бедны, няшчасны чалавек’, балг.сира́к ‘бядняк; сірата’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тупі́ца ‘тупая сякера’, ‘тупы, някемлівы чалавек’ (ТСБМ, Нас., Шымк. Собр., Руб., ТС, Касп., Пятк. 2, 3), ‘тупая сякера’ (Чач., Бяльк., Варл.), ст.-бел.тупица ‘тупая сякера, каса і пад.’ (1590 г., ГСБМ). Да тупы (гл.), паводле Борыся (631–632), першапачаткова ў адносінах да прылад, пазней — у адносінах да чалавека.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
crave
[kreɪv]
v.t.
1) пра́гнуць, жада́ць, мо́цна хаце́ць
The thirsty man craved water — Сасма́глы чалаве́к пра́гнуў вады́
to crave affection — пра́гнуць ла́скі
2) мо́цна прасі́ць, упро́шваць
to crave a favor — прасі́ць паслу́гі
3) вымага́ць, патрабава́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
groom
[gru:m]1.
n.
1) малады́ -о́га m., жані́х -а́m.
2) ко́нюх -а m.
2.
v.t.
1) кармі́ць, дагляда́ць ко́ней
2) дбаць пра свой вы́гляд, акура́тна прыбіра́цца, убіра́цца
well groomed person — акура́тна прыбра́ны чалаве́к
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
outlaw
[ˈaʊtlɔ]1.
n.
1) чалаве́к па-за зако́нам; выгна́ньнік -а m., выгна́ньніца f.; уцяка́ч уцекача́m.
2) разбо́йнік -а m.
2.
v.
1) абвяшча́ць каго́ па-за зако́нам
2) рабі́ць або́ абвяшча́ць што нелега́льным
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
fossil
[ˈfɑ:səl]1.
n.
1) вы́капень -ня m.
2) скамяне́лыя парэ́шткі зьвяро́ў ці расьлі́наў
3) старамо́дны, адста́лы чалаве́к
4) Obsol. мінэра́льны вы́капень
2.
adj.
1) скамяне́лы, выкапнёвы; вы́капаны зь зямлі́
2) старамо́дны, дапато́пны
•
- fossil fuel
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
мі́лаваць, ‑лую, ‑луеш, ‑луе; незак., каго.
1. Дараваць каму‑н. віну; шкадаваць. — Не забывайся, чалавеча, што я — войт, чалавек, упаўнаважаны судзіць і мілаваць...Бажко.
2.Уст. Выказваць увагу, любіць.
•••
Бог мілаваўгл. бог.
Няхай бог мілуегл. бог.
мілава́ць, ‑лу́ю, ‑лу́еш, ‑лу́е; незак., каго.
Песціць, галубіць; любіць. [Рыта] узяла ад маці Ларысу, у нейкім узбуджана-няўрымслівым настроі мілавала яе на вачах здзіўленага мужа.Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мудрэ́ц, ‑раца, м.
1. Мудры, разумны чалавек. Многа ўсякіх падзей, змен адбылося на .. [Паўлавай] памяці, а цяпер ён стаіць як бы збоку ад усяго і са спакоем мудраца аглядае жыццё.Колас.
2.Іран. Пра таго, хто хітруе. Дырэктар, слухаючы Косцю, усё больш ды больш хмурыўся і дыміў. Потым з ноткай расчаравання ў голасе прамовіў: — Так вы ўсё і вырашылі? Мудрацы-ы!Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
му́рза, ‑ы, ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑е, Т ‑ай (‑аю), ж.
Разм. Неахайны або мурзаты чалавек. — Хадзем памыю хоць, мурза ты, — усміхнулася маці сыну.Арабей.Хлопцы на хаду скідалі камбінезоны і неяк адразу ператвараліся з нязграбных мурзаў у франтаватых маладых людзей.Асіпенка.
мурза́, ‑ы́, м.
Тытул татарскай феадальнай знаці ў 15 ст. // Асоба, якая носіць такі тытул.
[Ад перс. mīrza.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нагля́дчык, ‑а, м.
Чалавек, які за кім‑, чым‑н. наглядае. На векавой сасне, якая ўзнімалася над усім лесам, ставілі наглядчыкаў па чарзе.Лынькоў.Сам Яўхім, пануры і злосны, быў падобны на турэмнага наглядчыка.Чарнышэвіч.
•••
Акалодачны наглядчык — паліцэйскі чын у дарэвалюцыйнай Расіі, які кіраваў акалодкам (у 1 знач.).
Квартальны наглядчык — паліцэйскі ў дарэвалюцыйнай Расіі, пад наглядам якога знаходзіўся квартал (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)