Verbum

накуса́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.), каго-што. Пра насякомых: пакусаць, нарабіць укусаў у многіх месцах.

Камары накусалі рукі.

2. чаго. Адкусваючы шчыпцамі, нарабіць кавалкаў (разм.).

Н. свінцу.

|| незак. наку́сваць, -аю, -аеш, -ае.

наме́сці, -мяту́, -мяце́ш, -мяце́; -мяцём, -мецяце́, -мяту́ць; намёў, -мяла́, -мяло́; намяці́; -ме́цены; зак., чаго.

1. Падмятаючы, сабраць у нейкай колькасці.

Н. кучу смецця.

2. Нанесці, надзьмуць ветрам (пра пыл, снег і пад.).

Н. гурбы снегу.

|| незак. намята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

дэкара́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.

1. Жывапісная або архітэктурная выява месца і абставін сцэнічнага дзеяння.

Д. першага акта.

2. перан. Пра што-н. паказное, штучнае.

◊

Перамена дэкарацый — аб змяненні абставін, становішча спраў, агульнага выгляду чаго-н.

|| прым. дэкарацы́йны, -ая, -ае.

жы́цца, жыве́цца; безас., незак., каму (разм.).

1. з прысл. Пра наяўнасць тых або іншых умоў жыцця.

Добра яму жывецца.

2. з адмоўем. Няма жадання або не падабаецца дзе-н. жыць.

Не жывецца мне без сына.

Не жывецца бацьку ў новай хаце.

зарасці́, -расту́, -расце́ш, -расце́; -расцём, -расцяце́, -расту́ць; -ро́с, -расла́, -ло́; зак.

1. чым і без дап. Пакрыцца якой-н. расліннасцю, валасамі, поўсцю.

З. мохам.

З. барадой.

Сцежка зарасла.

З. граззю (перан.).

2. Пра рану: зажыць (разм.).

|| незак. зараста́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

гіга́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

1. Жывёла, расліна і пад. незвычайна вялікіх памераў, велікан.

Слон-г.

2. перан. Пра што-н. незвычайна вялікіх памераў.

Завод-г.

3. перан. Талент, вялікі дзеяч у якой-н. галіне.

Гіганты навукі.

гры́зціся, -зу́ся, -зе́шся, -зе́цца; -зёмся, -зяце́ся, -зу́цца; гры́зся, -злася; -зі́ся; незак.

1. Кусаць адзін аднаго зубамі (пра жывёл).

Сабакі грызуцца.

2. перан. Сварыцца, лаяцца адзін з адным (разм.).

Яны грызуцца паміж сабой.

|| зак. пагры́зціся, -зу́ся, -зе́шся, -зе́цца; -зёмся, -зяце́ся, -зу́цца; -зі́ся.

дзёгаць, -гцю, м.

Цёмны смалісты вадкі прадукт, які атрымліваецца шляхам сухой перагонкі дрэва, торфу або каменнага вугалю.

Змазаць боты дзёгцем.

◊

Лыжка дзёгцю ў бочцы мёду — пра што-н. малое, здольнае атруціць, сапсаваць вялікае.

|| прым. дзёгцевы, -ая, -ае і дзягця́рны, -ая, -ае.

дрэнь, -і, ж. (разм.).

1. зб. Розныя непрыгодныя рэчы, хлам.

Поўныя кішэні ўсякай дрэні.

2. Што-н. нядобрае, непрыемнае.

Усю ноч нейкая д. снілася.

3. у знач. вык. Пра каго-, што-н. кепскае, нікчэмнае.

Надвор’е — д.

Токар з яго — д.

га́ркаць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра сабаку: злосна гаўкаць, брахаць.

2. перан., што і без дап. Моцна і груба крычаць на каго-н. (разм.).

|| аднакр. га́ркнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. га́рканне, -я, н.