спаску́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., што.

Разм.

1. Зрабіць брудным, запэцкаць. Спаскудзіць падлогу.

2. Сапсаваць; зрабіць дрэнным. [Бабка:] — Дай .. [Насі] на коўзанку тыя валёнкі, дык так спаскудзіць іх, што і не пазнаеш. Каліна. / у перан. ужыв. [Ганя:] — [Намыснік] мне ўсё жыццё спаскудзіў. Грамовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спая́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Злучыцца шляхам паяння.

2. перан. Аб’яднацца ў адно непарыўнае цэлае; звязацца, злучыцца. Алеся я люблю. Багата сяброў пагублялася па свеце, а от з ім моцна спаяліся. Пінчук.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спе́рціся, сапрацца; пр. спёрся, сперлася; зак.

Разм. Збіцца, стоўпіцца ў адным месцы. Сперціся ў адным пакоі. // перан. Сабрацца, накапіцца. Ніхто нікога не слухаў, а ўсе крычалі, крычалі, каб аслабаніць ад нечага грудзі, што вось сперлася, просіцца на волю. Галавач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ста́тыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.

1. Раздзел тэарэтычнай механікі, які вывучае раўнавагу цел пад уздзеяннем сіл.

2. Стан спакою, раўнавагі; проціл. дынаміка. // перан. Нязменнасць, адсутнасць руху, развіцця. Паказ характару ў статыцы ў пэўнай меры абмяжоўвае магчымасці пісьменніка. Дзюбайла.

[Грэч. statikē — раўнавага.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сча́хнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Разм.

1. Стаць чахлым, змарнець. Расліннасць счахла без вады.

2. Схуднець; стаць хворым, слабым. Аб адно лета счах чалавек. // перан. Згаснуць. — За мной! — зноў загадаў Тужыкаў, калі ракета счахла, і сігануў у ноч. Новікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

урага́нны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да ўрагану. Ураганны вецер.

2. перан. Вельмі моцны, падобны сіле ўрагану. Пасля ўраганнага абстрэлу, калі нямецкае камандаванне рашыла, што ўжо ўсе гнёзды супраціўлення падаўлены, яно накіравала ў крэпасць танкі і пяхоту. «Беларусь».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шкарлупі́нне, ‑я, н., зб.

1. Шкарлупіны. На белым пяску валяюцца рэшткі шкарлупіння ад яек балотных і вадаплаўных птушак. В. Вольскі.

2. перан. Што‑н. непатрэбнае, лішняе, што не мае значэння для сутнасці чаго‑н. Адрозніваць істотнае ад пустога шкарлупіння.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

атаві́зм

(ад лац. atavus = продак)

1) з’яўленне ў асобных арганізмаў прымет, уласцівых іх далёкім продкам, напр. развіццё ў чалавека хваставога прыдатка, 2) перан. перажытак наогул, вяртанне да чаго-н. крайне ўстарэлага.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

банкру́цтва

(фр. banqueroute < іт. bancarotta, ад banco = лаўка + rotto = зламаны)

1) страта даўгавой плацежаздольнасці ў сувязі з разарэннем даўжніка;

2) перан. правал у ідэйнай, палітычнай дзейнасці якой-н. асобы або арганізацыі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

вакхана́лія

(лац. bacchanalia, ад гр. Bakchos = адно з імён бога вінаградарства і вінаробства Дыяніса)

1) свята ў гонар Дыяніса (Вакха) у Стараж. Грэцыі і Рыме;

2) перан. разгульнае баляванне; оргія 2.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)