Сі́лас ‘сакавіты корм для жывёлы’ (ТСБМ), сіло́с ‘тс’, ‘мешаніна’ (Янк. 3.), сі́лас, сіло́сіран. ‘вінегрэт’ (Сл. рэг. лекс., Сл. Брэс.). Новае запазычанне праз рус.си́лос ‘тс’, дзе з’явілася ў 2‑й пал. XIX ст. Крыніцай запазычання з’яўляецца ісп.silos ‘падземнае глыбокае цёмнае памяшканне’, ‘яма для захоўвання збожжа’, якое ўзыходзіць да грэч.σιρός ‘мера аб’ёму’, ‘яма для захоўвання збожжа’; гл. Трубачоў, Дополн., 3, 622; Караленка, Лексикогр. сб., 3, 1958, 139 і наст.; КЭСРЯ, 409.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
odkrywać
незак.
1. адкрываць; агаляць;
2. адкрываць; знаходзіць; выяўляць;
odkrywać Amerykę — іран.. адкрываць Амерыку;
odkrywać karty — адкрываць карты;
гл. odkryć
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Свіне́ц ‘цяжкі мяккі легкаплаўкі метал сінявата-шэрага колеру’ (ТСБМ): свінец волаво чыстае (Сержп. Прымхі). Рус.свине́ц, укр.свине́ць, ст.-рус., рус.-ц.-слав.свиньць, славен.svínəc, балг.свине́ц ‘волава’ (з рус. — БЕР, 6, 550). Прасл.*svinьcь. Роднаснае літ.švìrnas ‘свінец’, лат.svins ‘волава’. Сувязь з грэч.χυαυος ‘сіняе рэчыва’, іран.*spana‑ ‘жалеза’ лічыцца сумніўнай, гл. Фасмер, 3, 577; Мюленбах-Эндзелін, 3, 1160; Сной₁, 624; Новое в рус. этим., 203–205. Насуперак гэтаму Данка і Вітчак (ABSl, 21, 83–91) лічаць яе верагоднай, выводзячы зыходнае *svinъ ‘волава’ з і.-е.*k̑wn̥:s ‘нейкі карысны камень’, ‘нейкі метал’, якому адпавядае грэч. мікен. ku‑wa‑no ‘шкло блакітнага колеру’, фрак.σπινος ‘каштоўны камень’, хец.kuwanna ‘медзь’, іран.s(p)ana ‘жалеза’, ст.-перс.*âsana‑ ‘тс’. У Беларусі назва распаўсюдзілася пад рускім уплывам, народная назва — волаво (гл. волава), параўн. свінец як волово (ТС). Рус.о́лово ў народнай мове адпавядае цын (Нас.), цына (Ласт.). Параўн. аднак ст.-бел.свинья ‘адзінка вымярэння колькасці свінцу і волава’ (Ст.-бел. лексікон), што, відаць, сведчыць пра народнаэтымалагічнае асваенне старой назвы.
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Hérrlichkeit
f -, -en хараство́, прыгажо́сць; ве́ліч
das ist kéine gróße ~! — ва́жнасць така́я!
die ~ wird nicht lánge dáuern — іран. гэ́тае задавальне́нне [гэ́тая прые́мнасць] не надо́ўга
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ца́ца
1.ж.памянш. (цацка) Spíelzeug n -(e)s, -e;
2.м., ж. (прапаслухмянаедзіця) ártiges Kind;
3.разм.іран.:
бач, ца́ца яка́я! ist das áber éine Zíerpuppe [ein Püppchen]!
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
піса́ннен.
1. (дзеянне) Schréiben n -s;
2.разм.часцейіран. (напісанае) Schréiben n, Schríftstück n -(e)s, -e; Geschréibsel n -s (пагард.);
◊
Свяшчэ́ннае Піса́ннегл. пісьмо: Святое Пісьмо
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
БАБ
(сапр.Сеід Алі Махамед; 20.10.1819, г. Шыраз, Іран — 9.7.1850),
заснавальнік шыіцкай секты бабідаў, якая ўзначаліла бабідскія паўстанні 1848—52 у Іране. Спачатку належаў да секты шэйхітаў, што прапаведавала хуткае прышэсце 12-га імама Махдзі (шыіцкага месіі). У 1844 абвясціў сябе Бабам («варотамі», праз якія Махдзі перадае сваю волю людзям). У 1847 арыштаваны і зняволены. У зняволенні напісаў твор «Беян» («Адкрыццё»), у якім абвясціў сябе Махдзі і выклаў асн. палажэнні свайго вучэння (неадпаведнасць законаў і парадкаў Карана патрэбам часу, роўнасць усіх людзей, усталяванне свяшчэннага царства бабідаў, выгнанне з краіны небабідаў, іншаземцаў, канфіскацыя і падзел іх маёмасці сярод бабідаў, абарона правоў асобы і ўласнасці і інш.). Расстраляны шахскімі ўладамі ў г. Тэбрыз.