эпо́ха, ‑і, ДМ эпосе, ж.
1. Вялікі прамежак часу ў развіцці прыроды, грамадства, навукі і г. д., які вызначаецца якімі‑н. характэрнымі асаблівасцямі. Савецкая эпоха. Эпоха Адраджэння. □ Вялікая Кастрычніцкая сацыялістычная рэвалюцыя адкрыла эпоху пераходу ад капіталізму да сацыялізма ў сусветным маштабе. «Звязда». // Асобны перыяд у гісторыі, развіцці якой‑н. навукі, віду мастацтва і пад. Яго [Я. Купалы] творчасць складае цэлую эпоху ў мастацкім развіцці беларускага народа, з’яўляецца славутай старонкай у гісторыі беларускай культуры. Івашын. // Перыяд у развіцці грамадства, звязаны з жыццём і дзейнасцю выдатнага чалавека. Эпоха Скарыны. Эпоха Пятра I.
2. У геалогіі — падраздзяленне геалагічнага перыяду. Верхняя эпоха мелавога перыяду мезазойскай эры.
3. У астраноміі — момант, з якога пачынаюць адлік часу, звязаны з рухам якога‑н. нябеснага цела.
•••
Сучасная эпоха — гістарычны перыяд пераходу чалавецтва ад капіталізму да сацыялізма і будаўніцтва камуністычнага грамадства, крушэння каланіялізму і перамогі нацыянальна-вызваленчых рэвалюцый.
[Ад грэч. epochē — прыпынак.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ізаба́зы
(ад іза- + база)
ізалініі тэктанічных падніманняў або апусканняў за пэўны перыяд.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
катагляцыя́л
(ад ката- + гляцыял)
перыяд дэградацыі і знікнення ледніка на пэўнай тэрыторыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
трыя́савы
(ад гр. trias = тройца, траістасць);
т. перыяд — тое, што і трыяс.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
напластава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., чаго.
1. Накласці пластамі. Памацаў [Васіль Кузьміч], як падсохла трава, узяў у Мальвіны граблі, напластаваў і палажыў .. у капу. Пальчэўскі.
2. Спец. Нарэзаць пластамі. Напластаваць рыбы.
3. перан. Пакінуць які‑н. адбітак за доўгі перыяд часу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пячо́рны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да пячоры. Пячорнае скляпенне. Пячорная цемра. // Які жыве ў пячоры. Пячорныя жывёлы. // Які знаходзіцца ў пячоры. Пячорнае возера.
2. Які адносіцца да перыяду, калі людзі жылі ў пячорах. Пячорны чалавек. Пячорны перыяд.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
удо́вы, ‑ая.
Разм. Які (якая) з’яўляецца ўдаўцом (удавой). Даказана і войнамі, і голадам. Што падаюць раней Мужчыны-волаты. Жанчыны ж Застаюцца жыць удовымі, Засмучаныя думкамі бядовымі. Свірка. А можа дзядзька Ігнат быў у гэты перыяд жыцця ўжо ўдовы? «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
удо́й, ‑ю, м.
Колькасць малака, надоенага за адзін раз або за які‑н. перыяд часу. Ранішні ўдой. Сутачны ўдой. Радавы ўдой. □ [Вера] прынесла з пограба ўчарашні дзённы і вячэрні ўдой, зліла разам у бітон і сказала мужу: — Адзінаццаць літраў. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
reconstruction [ˌri:kənˈstrʌkʃn] n.
1. рэканстру́кцыя, перабудо́ва; аднаўле́нне;
a reconstruction period перы́яд аднаўле́ння;
The reconstruction of the town began in 1945. Перабудова горада пачалася ў 1945 годзе.
2. прыпаміна́нне, узнаўле́нне (фактаў, падзей)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
протёкший
1. прич. які́ (што) працёк, які́ (што) прайшо́ў; які́ (што) праміну́ў, які́ (што) міну́ў; см. проте́чь;
2. прил. міну́лы;
за протёкший пери́од за міну́лы перы́яд.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)