маналі́тны, ‑ая, ‑ае.

1. Які з’яўляецца маналітам. Маналітная парода.

2. перан. Моцна згуртаваны. Гэта была маналітная армія старых і юных, спалучэнне пачынальнікаў і завяршальнікаў адной вялікай ідэі, ідэі Леніна. Мікуліч. // Цэласны, з’яднаны. Літаратура сацыялістычнага рэалізму — маналітная па ідэйнай накіраванасці, па ідэалу. Адамовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

я́шма, ‑ы, ж.

Горная асадкавая парода розных колераў, якая складаецца з дробных зерняў кварцу і халцэдону (выкарыстоўваецца як дэкаратыўны камень і для прыгатавання мастацкіх вырабаў). Стары спусціўся ў падзямелле і вынес адтуль невялічкую скрынку. Са скрынкі выняў малюсенькую шкатулку з яшмы. «Маладосць».

[Араб.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зве́сціся, звяду́ся, звядзе́шся, звядзе́цца; звядзёмся, зведзяце́ся, звяду́цца; звёўся, звяла́ся, -ло́ся; звядзі́ся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Перастаць існаваць, знікнуць.

Тая парода жывёлы ўжо звялася.

2. Страціць сілы, пахудзець.

Звёўся чалавек зусім.

3. да чаго і на што. Скараціўшыся, спрасціўшыся, выразіцца ў чым-н. малым, нескладаным.

Справа звялася да дробязей.

З. на нішто (страціць усякі сэнс, усякае значэнне).

|| незак. зво́дзіцца, -джуся, -дзішся, -дзіцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

леўрэ́тка

(фр. levrette)

парода пакаёвых дэкаратыўных сабак, выведзеная ў Італіі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

піраксені́т

(ад піраксены)

ультраасноўная поўнакрышталічная горная парода, складзеная з піраксенаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

фельзі́т

(ням. Felsit)

горная парода кіслага саставу, эфузіўны аналаг граніту.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ша́йры

(англ. Shire)

парода буйных цяжкавозных коней, выведзеная ў Англіі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Парфі́р ’вулканічная горная парода, у якой асобныя крышталі вылучаюцца з асноўнай масы сваёй велічынёй ці колерам’ (ТСБМ). З рус. порфи́р ’тс’ (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 87). Рус., відаць, праз ням. Porphyr, італ. porfiro з грэч. πορφυροῡς ’баграны, пурпуровы’ (гл. Праабражэнскі, 2, 111; Фасмер, 3, 336).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пе́мза ’лёгкая порыстая горная парода вулканічнага паходжання’ (ТСБМ). З рус. пе́мза ’тс’, якое, паводле Фасмера (3, 231), з чэш. pemza, куды прыйшло з ст.-в.-ням. pumiʒ, bumiʒ < лац. pūmex ’тс’. Не выключана, што крыніцай запазычання ў рус. мову можа быць с.-нідэр. pums.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

саба́чы Húnde-; hündisch (пагард.);

саба́чая паро́да Húnderasse f -, -n;

саба́чы брэх (Húnde)gebéll n -(e)s;

саба́чы хо́лад разм. Húndekälte f -, -n;

саба́чы нюх разм. Spürnase f -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)