гадо́граф

(ад гр. hodos = шлях + -граф)

мат. крывая лінія, якая з’яўляецца геаметрычным месцам канцоў вектараў, што выходзяць з аднаго пункта і раўняюцца розным значэнням некаторага пераменнага вектара.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

пара́бала

(гр. parabole = параўнанне)

1) мат. лінія перасячэння круглага конуса плоскасцю, паралельнай якой-н. датычнай плоскасці гэтага конуса;

2) прытча, кароткая казка, анекдот, алегарычнае апавяданне павучальнага зместу.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

пентагра́ма

(гр. pentagrammon, ад pente = пяць + pramme = лінія)

1) правільны пяцівугольнік, на ўнутраных баках якога пабудаваны раўнабедраныя трохвугольнікі аднолькавай вышыні;

2) магічны знак на амулетах сярэдневяковага перыяду.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ста́ртовый в разн. знач. ста́ртавы;

ста́ртовый сигна́л ста́ртавы сігна́л;

ста́ртовый пистоле́т ста́ртавы пістале́т;

ста́ртовая раке́та ста́ртавая раке́та;

ста́ртовая ли́ния ста́ртавая лі́нія;

ста́ртовая доро́жка ста́ртавая даро́жка;

ста́ртовая устано́вка ста́ртавая ўстано́ўка;

ста́ртовые возмо́жности ста́ртавыя магчы́масці.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

production [prəˈdʌkʃn] n.

1. вытво́рчасць, вы́раб;

oil production здабы́ча на́фты;

mass produc-tion ма́савая вытво́рчасць;

a production line пато́чная лі́нія

2. праду́кцыя

3. пастано́ўка;

a new production of “King Lear” но́вая пастано́ўка «Караля́ Лі́ра»

♦

on production of smth. fml пры прад’яўле́нні чаго́-н.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

трактры́са

(фр. tractrice, ад лац. tractus = выцягнены)

мат. плоская крывая лінія, для якой даўжыня адрэзка датычнай ад пункту дотыку да пункту перасячэння з дадзенай прамой ёсць пастаянная велічыня.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Ветралом ’дрэвы, паваленыя ветрам; буралом’. Сюды ж ветраломная лінія (КТС). Укр. вітроло́м ’дрэва, зламанае ветрам’; ’моцны вецер’, рус. калуж., пск., перм. ветролом ’буралом’, польск. wiatrołom ’дрэва, паваленае або зламанае ветрам’; ’участак лесу-буралому’, чэш. větrolam, славац. vetrolam ’лясная паласа для аховы палёў ад ветру’; серб.-харв. в(ј)етро̀лом ’ламанне дрэў па прычыне моцнага ветру’; ’укрыццё, сховішча ад ветру’, балг. ветролом ’лес, паламаны моцным ветрам’. Магчыма, прасл. větro‑lamъ. Да вецер і ламаць (гл.). Семантычныя паралелі: літ. vė́tralauža, vė́jalaužos, ням. Windbruch, іт. frangivento.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Рубе́ж ’мяжа чаго-небудзь або паміж чым-небудзь’, ’дзяржаўная мяжа’, ’лінія абаронных збудаванняў’ (ТСБМ), ’кант, грань’ (Гарэц.), рубѣжъ ’граніца’ (Шымк. Собр.). Укр. рубі́ж ’край, мяжа; засечка’, рус. рубе́ж ’рубеж’, балг. ръбе́ж ’мяжа, мяжа паміж палямі’. Стараж.-рус. рубежъ ’засечка; знак мяжы’ (Сразн., 3, 179). З прасл. *rǫbežь ’метка, засечка’, вытворнага з суфіксам ‑ežь > ад *rǫbati, *rǫbiti ’сячы’ (гл. рубаць, рубіць) (БЕР, 6, 361; Чарных, 2, 125). Паводле Якабсона, рубеж ёсць царкоўнаславянская форма ў адносінах да рубёж ’высяканне лесу’ (Трубачоў-Фасмер, 3, 510).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

грань, ‑і, ж.

1. Лінія падзелу; граніца, мяжа. Былі гады змагання На грані дзвюх эпох. Кастрычніцкіх паўстанняў Ніхто не перамог. Колас. // перан. Тое, што адрознівае адно ад другога. У Лынькова часта нельга правесці грані паміж.. аўтарскай унутранай псіхалагічнай характарыстыкай і ўнутраным маналогам самога героя. Дзюбайла.

2. Плоская паверхня прадмета, якая ўтварае вугал з другой такой жа паверхняй. Грані куба. Грані паралелепіпеда.

3. Кант, утвораны дзвюма плоскасцямі, якія перасякаюцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

далягля́д, ‑у, М ‑дзе, м.

Уяўная лінія, мяжа паміж небам і зямной ці воднай паверхняй; гарызонт. Сонца сваім ніжнім краем кранулася чорнай рысы далягляду, пачало апускацца за лес. Краўчанка. // Частка неба над лініяй гарызонта; небасхіл. Палаў далягляд палярнага сонца, якое так і не ўзышло. Шамякін. // Прастор, які можна акінуць вокам. Далягляд пашырыўся: справа была відаць амаль палова горада, а з боку яго — на жытнёвых палетках каціліся няспынныя хвалі. Шахавец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)