ды́бам, прысл.

Падняўшыся ўверх; тарчма, старчаком. Сняцца аглухшыя рыбы, Стогны у далях марскіх, Сняцца узнятыя дыбам Хвалі ад выбухаў іх [мін]. Танк.

•••

Валасы (сталі, становяцца) дыбам гл. волас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нечаса́ны ​1 і нячэ́саны ​1, ‑ая, ‑ае.

Якога не часалі; раскудлачаны. Нечасаныя валасы. Нячэсаны лён.

нечаса́ны ​2 і нячэ́саны ​2, ‑ая, ‑ае.

Не апрацаваны часаннем. Нечасаныя бярвёны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паклы́чаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад паклычыць.

2. у знач. прым. Ускудлачаны, пакамечаны. Раіса Андрэеўна пяшчотна пацалавала Сярожу, расчасала на галоўцы белыя паклычаныя валасы. Гроднеў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прабо́р, ‑а, м.

Лінія, якая ўтвараецца на галаве, калі расчасаць на два бакі валасы. Родненькі прабор валасоў здаваўся залацістым, карыя вочы былі колеру добра выспелай вішні. Дуброўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

склы́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., што (часцей у форме дзеепрым.).

Абл. Зблытаць, ускудлаціць, накамячыць. Ігар дастаў з кішэні штаноў чырвоненькую расчоску, расчасаў ёй склычаныя чорныя валасы. Ермаловіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

часа́цца ​1, чашуся, чэшашся, чэшацца; незак.

1. Расчэсваць валасы; прычэсвацца.

2. Зал. да часаць ​1 (у 1, 2 знач.).

часа́цца ​2, чэшацца; незак.

Зал. да часаць ​2.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лы́сіна, -ы, мн. -ы, -сі́н, ж.

1. Месца на галаве, дзе вылезлі і не растуць валасы.

2. Белая пляма на лбе некаторых жывёл.

Цяля з лысінай.

3. перан. Пра ўчастак чаго-н., пазбаўлены расліннасці, покрыва (разм.).

|| памянш. лы́сінка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж. (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

смалі́сты, -ая, -ае.

1. Які змяшчае ў сабе многа смалы.

Смалістая сасна.

2. Які пахне смалой, насычаны смаляным водарам.

С. пах у лесе.

Смалістае паветра.

3. Які складаецца з хваёвых дрэў (пра лес).

С. бор.

4. Бліскучы і чорны (пра валасы).

|| наз. смалі́стасць, -і, ж. (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

шчаці́нне, -я, н., зб.

1. Жорсткая прамая шэрсць у некаторых жывёл.

Чорнае ш. дзіка.

2. Кароткія жорсткія валасы на няголеным твары (разм.).

Ш. пакрыла твар.

3. Жорсткая валасяная частка шчоткі, пэндзля і пад.

|| памянш. шчаці́нка, -і, ДМ -нцы, ж., зб.

|| прым. шчаці́нны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

Ка́ніна, ка́нка ’льняны саламяны або з гнуткіх галінак (абшытых палатном) абручык вакол галавы замужняй жанчыны пад хусткай, на які накручвалі валасы’ (Маш.; слонім., Шн.; Тарн., Сакал.). Да тканіца < тканка (Помн. этнагр., 135).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)